Günümüzde “sürdürülebilirlik” kavramı; artan çevre kirliliği, azalan doğal kaynaklar, dünyanın içinde bulunduğu iklim krizi, ekonomik krizler ile giderek önemi artan bir kavram haline geldi ve endüstri sürdürülebilir bir üretim için önemli adımlar atmaktadır.
Daha sürdürülebilir bir üretim ve planlama ile; toplumdan ekonomiye pek çok alanda artı değer sağlanabilir. Özellikle Avrupa Birliği tarafından bu noktada alınan kararlar endüstrilerin bu alanda adım atmasını zorunlu hale getirmiştir. İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (
İKMİB); kimya şirketlerinin sürdürülebilirlik alanında adım
atmalarına yardımcı ve öncü olmak adına Kimyevi Maddeler ve Mamulleri Sektöründe Sürdürülebilirlik Eylem Kılavuzu’nu hazırladı.
Kılavuzun Basın Lansmanı Gerçekleşti
22 Aralık Cuma günü İKMİB, düzenlediği basın toplantısı ile Kimyevi Maddeler ve Mamulleri Sektöründe Sürdürülebilirlik Eylem Kılavuzu’nun tanıtımını gerçekleştirdi. İKMİB Başkanı Adil Pelister ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe’nin katılımıyla gerçekleşen toplantıda, her iki isim de kılavuza dair değerli bilgileri basın mensupları ile paylaştı.
TİM Başkanı Mustafa Gültepe, özellikle sektörler için AB pazarının önemine değindi ve pazardaki gücümüzü artırmamız için Yeşil Mutabakat kriterlerine uyum sağlamanın şart olduğunu vurguladı.
İKMİB Başkanı Adil Pelister ise sadece kimya sektörünün değil, kimya sektörünün etkilediği tüm sanayi alanlarını ilgilendiren bir sürdürülebilirlik haritası oluşturduklarını belirtti ve yeşil ekonomi, döngüsel ekonomi kavramlarının gelecekte sektörün ihracatını etkileyecek kavramlar olduğunu vurgulayarak uyum sürecinin öneminden bahsetti.
Pelister; “Özellikle ihracatımızın yüzde 40’tan fazlasını kapsayan AB pazarını ele aldığımızda, Yeşil Mutabakat ile devreye girecek “Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması”, “Fit for 55” ve “AB Emisyon Ticaret Sistemi” (ETS) tüm sektörlerimizi olduğu gibi kimyayı da ciddi boyutta etkileyecek. Biz de İKMİB olarak hazırladığımız Kimya Sektörü Sürdürülebilirlik Eylem Planı Raporu ile kimyanın bu alandaki değişim ve dönüşümünün rotasını belirledik.
Çünkü kimya sektörü diğer tüm sektörlere dokunan ve girdi sağlayan stratejik bir konumda. Kimya sektöründeki değişim diğer tüm sektörleri de etkileyecektir. Bu yönüyle kimya ihracatının sürdürülebilirliği için artık değişim ve dönüşüm zamanının geldiğinin bilincindeyiz” ifadelerini kullandı.
Toplantıda açılış konuşmalarının ardından eylem kılavuzuna dair ayrıntılı bilgiler de paylaşıldı. Aynı zamanda rapor İKMİB’in sitesinden de okuyuculara sunuldu. Kimyevi Maddeler ve Mamulleri Sektöründe Sürdürülebilirlik Eylem Kılavuzu; İKMİB tarafından yürütülen sürdürülebilirlik eylem planı çalışmaları kapsamında Finansal Eksen Bağımsız Denetim ve Danışmanlık A.Ş. tarafından oluşturulmuştur.
Kılavuz toplamda 153 sayfa uzunluğunda ve Giriş bölümü dahil olmak üzere; Sürdürülebilirlik ve Raporlama Çerçeveleri, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları, Avrupa Yeşil Mutabakatı, Ticaret Bakanlığı Yeşil Mutabakat Eylem Planı, Kimya Sektöründe Sürdürülebilirlik, Kimya Sektöründe Döngüsel Ekonomi, Sürdürülebilirlik Stratejisi ve Eylem Planı olarak sekiz bölümden oluşuyor.
İKMİB Başkanı Adil Pelister’in önsözüyle başlayan eylem kılavuzunda giriş bölümünde kimya sektörü, dünyada kimya sektörünün genel durumu, Türkiye’de kimya sektörü, kimyanın alt sektörleri hakkında genel bilgiler paylaşılıyor.
Sürdürülebilirlik Kavramı ve Raporlama Çerçeveleri Hakkında Bilgiler
İlk bölümden sonra yer alan Sürdürülebilirlik ve Raporlama Çerçeveleri bölümünde ise; ilk olarak sürdürülebilirlik tanımından, tarihçesinden ve sürdürülebilirlik ifadesinin tamamen kavramlaşmasını sağlayan; “Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Komisyonu” tarafından yayımlanan “Ortak Geleceğimiz” ya da meşhur adıyla “Brundtland Raporu”ndan bahsediliyor.
İkinci bölümün devamında ise firmaların çevresel ve sosyal konularda yer alan sorumlulukların değerlendirilmesinde rol oynayan sürdürülebilirlik raporlama çerçevelerine yer verilmiştir. Bu kısımda ayrıntılı bir biçimde; GRI, IIRC, SASB, TCFD, CDP, CRSD, ISSB raporlama çerçeveleri hakkında bilgiler, bu raporlama çerçevelerinin göz önünde bulundurduğu standartlar aktarılmıştır.
Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ve Kimya Sektörünün Bu Amaçlarla İlişkisi
Kılavuzun üçüncü bölümünde ise; Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarından bahsedilir. Bu kısımda ilk önce hedeflerin oluşturulma sürecine ve tarihçesine yer verilmiştir. Kılavuzda aktarıldığı üzere bu hedefler ilk olarak 2001 yılında yürürlüğe giren BM Milenyum Bildirgesi’nde belirlenmiştir.
Binyıl Kalkınma Hedefleri ya da Milenyum Kalkınma Hedefleri olarak adlandırılan bu hedefler, 189 ülke tarafından kabul edilmiş ve bu hedeflere 2015 yılında ulaşılacağı taahhüt edilmiştir. Fakat devamında bu hedeflerin güncellenmesi fikri doğmuş ve 2012’de toplanan BM Rio + 20 Sürdürülebilir Kalkınma Konferansı’nda daha doğru hedefler konulması adına
“Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Açık Çalışma Grubu” kurulmuştur. Bu grup; 2030 yılına kadar ulaşılması planlanan 17 adet Sürdürülebilir Kalkınma Amacı ve bu amaçlara yönelik 169 hedef yayımlamıştır.
Kılavuzda ayrıntılı bir şekilde aktarılan hedefler başlıklar halinde şu şekildedir; Yoksulluğa Son, Açlığa Son, Sağlıklı ve Kaliteli Yaşam, Nitelikli Eğitim, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği, Temiz Su ve Sanitasyon, Erişilebilir ve Temiz Enerji, İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme, Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı, Eşitsizliklerin Azaltılması, Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar, Sorumlu Üretim ve Tüketim, İklim Eylemi, Sudaki Yaşam, Karasal Yaşam, Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar, Amaçlar için Ortaklıklar.
Kılavuzun devamında ise kimya sektörü belirtilen bu sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle ilişkilendirilmiştir. Bu amaçlardan sektörün en fazla etkiye sahip olacağı amaçlar seçilmiştir. Bu kısımda; birincil öncelikli olarak beş amaç ve ikinci öncelikli üç amaç belirlenmiştir.
Burada birincil öncelikli amaç olarak; Toplumsal Cinsiyet Eşitliği, Erişilebilir ve Temiz Enerji,
İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme, Sorumlu Üretim ve Tüketim, İklim Eylemi belirlenmiştir. Kılavuzda bu konularda bilgiler ayrıntılı bir biçimde verilmiş ve daha sonraki bölümlerde bu amaçlara ulaşılması için belirlenen hedefler de paylaşılmıştır.
Avrupa Yeşil Mutabakatı
Dördüncü bölümde ise düzenlenen basın toplantısında da vurgulanan “Avrupa Yeşil Mutabakatı” hakkında kapsamlı bilgilere yer verilmiştir. Bu kısımda; Yeşil Ekonomi ve Yeşil Düzen Politikasını Destekleyen Düzenlemeler, AYM Kapsamında Sektörün Uyum Sağlaması Gereken Düzenlemeler başlıkları altında Avrupa Yeşil Mutabakatı tarafından belirtilen düzenlemeler, bu mutabakatın amaçları, kimya sektörünün bu noktada alması gereken aksiyonlar ayrıntılı bir biçimde aktarılmıştır.
Ticaret Bakanlığı Tarafından Oluşturulan Yeşil Mutabakat Eylem Planı’nın 9 Başlığı
Kılavuzun beşinci bölümünde ise; Ticaret Bakanlığı tarafından oluşturulan Yeşil Mutabakat Eylem Planı’ndan bahsedilmiştir.
Avrupa Yeşil Mutabakatına ve yeşil dönüşümle ilgili diğer küresel düzenlemelere uyum sağlamak adına T.C. Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda 16 Temmuz 2021 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Yeşil Mutabakat Eylem Planı” hakkında bilgiler paylaşılan bölümde; bu plan kapsamında belirlenen 9 ana başlık aktarılmıştır.
Ayrıntılı bir şekilde aktarılan 9 ana başlık şu şekildedir: Sınırda karbon düzenlemeleri,
Yeşil ve döngüsel bir ekonomi, Yeşil finansman, Temiz, ekonomik ve güvenli enerji arzı, Sürdürülebilir tarım, Sürdürülebilir akıllı ulaşım, İklim değişikliği ile mücadele, Diplomasi ve Avrupa Yeşil Mutabakatı bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetleri.
Kimya Sektöründe Sürdürülebilirlik
Altıncı bölümde ise; kimya sektöründe sürdürülebilirlik başlığı altında sektöre yönelik olarak sorunlara, atılabilecek sürdürülebilirlik adımlarına ve yine konulara göre ayrım yaparak firmaların attığı sürdürülebilir adımlarla ilgili haberlere yer verilmiştir. Bu bölümde; Sera Gazı Emisyonları, Hava Emisyonları, Enerji Yönetimi, Su Yönetimi, Atık Yönetimi, Toplumla İlişkiler, Çalışan Sağlığı ve Güvenliği, Kullanım Aşaması Verimliliği İçin Ürün Tasarımı, Kimyasalların Güvenliği ve Çevresel Yönetimi, Yasal ve Düzenleyici Çevrenin Yönetimi, Operasyonel Güvenlik, Acil Durum Hazırlığı ve Müdahale başlıkları altında bilgiler paylaşılmıştır.
Döngüsel Ekonomi
Yedinci bölümde ise Kimya Sektöründe Döngüsel Ekonomi başlığı altında döngüsel ekonomi için sektörün atabileceği adımlar aktarılmıştır. Endüstriyel ekonomide üretim, kullanım ve imha süreci yerine dönüşümü ve yeniden kullanımı esas almayı ifade eden endüstriyel bir terim olan döngüsel ekonomiye geçişin küresel kaynak sorunu için oldukça önemli olduğu belirtilmiştir.
Kimyasallar hayatımızın her alanında ve üretilen ürünlerin %95’inde kullanıldığı için kimya sektörünün bu alanda adım atması oldukça önemlidir. Bu bölümde ilk olarak plastiklerden, her yıl çöpe atılan plastiklerin oluşturduğu zarardan bahsedilmiş ve Ellen MacArthur Vakfı (Ellen MacArthur Foundation- EMF) tarafından oluşturulan plastikler için döngüsel ekonomi
vizyonundan ayrıntılı olarak bahsedilmiştir.
Bu bölümün devamında ise Sektörde Yaşam Döngüsü Analizi, Sektörde Enerji Verimliliği, Eko Tasarım, Geri Dönüşüm, İkincil Hammadde Kullanımı, Endüstriyel Simbiyoz başlıkları altında döngüsel ekonomi için kimya sektörünün atabileceği adımlar paylaşılmıştır.
Kimya Sektörünün Sürdürülebilirlik Stratejisi ve Eylem Planı
Son bölüm olan sekizinci bölümde ise tüm bu bölümleri de kapsayarak oluşturulan, kimya sektörüne yönelik hazırlanan sürdürülebilirlik stratejisi ve eylem planı paylaşılmıştır. Kılavuzda belirtilen kimya sektörü için sürdürülebilirlik vizyonu şu şekildedir; “Paydaşlarımızın ihtiyaçlarını karşılarken aynı zamanda sektörün çevresel etkilerini azaltan sürdürülebilir, kârlı ve rekabetçi bir iş modeli oluşturmak.”
Sürdürülebilirlik stratejisi ise; “Yenilikçi ve çevre dostu ürünler, düşük emisyonlu üretim teknolojileri, döngüsel ekonomi ve yenilenebilir enerji temelinde kimya sektörü üyelerini 2053 yılına kadar karbon nötr olacak şekilde hazırlamak” ifadeleriyle belirtilmiştir.
Bu bölümün devamında ise sürdürülebilir bir kimya sektörünün üzerine inşa edilmesi gereken 4 temel ayak, eylem planı, önemli sürdürülebilirlik alanları, temel performans göstergeleri kimya sektörünün yararlanabileceği şekilde ayrıntılı bir şekilde aktarılmıştır.
Eylem kılavuzuna ek olarak ise Sera Gazı Yönetimi, GRI İçerik Endeksi, 9 Adımda Sürdürülebilirlik Raporlaması ve bilinmesi gereken terimlerin aktarıldığı Yeşil Terminoloji
olarak dört eke yer verilmiştir.
Sonuç
Günümüzde içinde bulunduğumuz dünya düzeninin devam edebilmesi için en önemli noktalardan biri sürdürülebilir adımlar atmaktır. Azalan kaynakların doğru kullanımı, enerji yönetimi, döngüsel ekonomi modelleri, yeşil ekonomi, geri dönüşüm ve benzeri kavramlar
giderek önem kazanmaktadır.
Kimyasallar üretimin birçok alanında yer aldığı, kimya sektörü ekonomi ve üretimde büyük pay sahibi olduğu için özellikle sektörün bu konuda atacağı adımlar gelecek için çok değerlidir.
Bu noktada İKMİB tarafından kapsamlı bir çalışma ile oluşturulan, ayrıntılı olarak sürdürülebilirlik alanında edinilmesi gereken bilgilerin ve kimya sektörünün eylem planının paylaşıldığı kılavuz; sektörün atacağı sürdürülebilirlik adımları ve 2053’te karbon nötr olma
hedefi için doğru bir yol gösterici ve kılavuz olma hedefi taşıyor.
Eylem Kılavuzuna, İKMİB’in resmi sitesinden ulaşabilir; kılavuzu okuyarak eylem planına dair ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.
Kaynak
