Sızdırmazlık Teknolojileri
Mastikler (sealants) olarak da bilinen sızdırmazlık çözümlerinin üç temel işlevi vardır, bunlar, alt tabakalar arasındaki boşluğu doldurmak, bir bariyer oluşturmak, alt tabaka yapışma ve sızdırmazlık özelliklerini korumaktır.
Uzama ve esneklik özellikleri veren inert dolgu malzemesi içeren bir elastomer ile formüle edilmiş olan sızdırmazlık malzemeleri, macun benzeri bir kıvama sahiptirler. İnşaat, ulaşım, endüstriyel, elektronik, tüketici ve diğer birçok uygulamada kullanılan yapıştırıcılar ve dolgu macunları, en son teknolojiye sahip sentetik polimer teknolojilerine dayanmaktadır.
Ancak, bu teknolojinin çok öncesinde de yine aynı işlevi görecek malzemeler, örneğin
zift gibi, gereçleri bir arada tutmak ve sızdırmazlık sağlamak için kullanılmıştır. Şimdi, günümüzde en sık kullanılan mastik teknolojilerini inceleyelim.
1. Polimer Esaslı Mastikler
Bu ürünler, genellikle ortam sıcaklığında, anaerobik veya termal kürlemede kürlenen polyester, polisülfid, poliamid, poliüretan ve vinil sızdırmazlık maddelerini içerir.
Polimer dolgu macunları, kalıcı esnek contalar oluşturan hareketli veya genleşme derzleri için idealdir. Sızdırmazlık teknolojilerinin son kullanıcıları, genel kompozit yapıştırma için iki parçalı epoksiler ve üretanlar, esnek üretanlar ve epoksiler, dayanıklılık ve yüksek mukavemet için sertleştirilmiş epoksiler, metalleri ve plastikleri yapıştırmak için akrilikler ve düşük poliolefinleri bağlamak için yüzey enerjili akrilikler gibi malzemeleri kullanmaktadır.
Mükemmel kompozit yapıştırmanın sırrı doğru yapıştırıcıyı seçmektir. Sızdırmazlık teknolojilerini ihtiyaç duyan son kullanıcılar veya üreticilerin, istenen özel uygulamalar için profesyonellerden destek alması önerilir. Fiber takviyeli polimer matrisli kompozitler, otomotiv veya otomobil imalatı, havacılık, askeri, denizcilik ve spor ve eğlence endüstrilerinin parça veya bileşenlerinin üretiminde yapıştırıcı ve sızdırmazlık teknolojilerini
kullanır.
2. Epoksi Mastikler
Aşırı tokluk ve dayanıklılık gerektiren imalat ürünleri için en iyi çözüm, epoksi dolgu macunulardır. Epoksi yapıştırıcılara benzer şekilde, epoksi dolgu macunları, uygulamadan
önce karıştırılmış bir sertleştirici ve reçine içeren iki bileşenli sistemlerden oluşur. Oda sıcaklığında kürlenirler. Termoset epoksiler genellikle sertleşmek için ek ısıya ihtiyaç duyar.
Epoksiler, olağanüstü yapışkan özelliklere sahip birkaç sızdırmazlık maddesinden biridir. Bu
nedenle havacılık, denizcilik ve otomotiv gibi farklı sektörlerde kullanılmaktadırlar. Ayrıca, epoksiler inanılmaz elektrik yalıtımı sağlar ve bu da onları elektronik için uygulanabilir
kılar. Günümüzde, yüksek performanslı kaplamalar, kapsüller, yapıştırıcılar ve kompozitler için özel epoksiler mevcuttur.
Özel epoksi reçineleri, kimyasal direnç, kürlenme hızı, modül, UV direnci ve termal performans gibi standart sıvı epoksi reçinelerinden çok daha iyi performans özellikleri sunar. Özel epoksi karışımının böyle bir örneği, kristalleşmeyen modifiye BPA reçinesi
ile düşük viskoziteli bisfenol a/f modifiye fenol epoksi reçineleridir.
Filament sarma uygulamalarında, yüksek saflıkta BPA reçineleri için harika bir yedek oluştururlar. Başka bir özel epoksi türü ise sikloalifatik epoksi reçinesidir. Standart BPA reçinesinden daha düşük viskozite ile UV ışınlarına dayanıklıdır. Metal bileşenler için mükemmel bir sızdırmazlık teknolojisi olarak kullanılır. Modifiye edilmiş BPA epoksi, tüm sıcaklıklarda daha hızlı kürlenme sağlar.
Yavaş kürlenen epoksilerde kızarmayı ortadan kaldırır. Yüksek sıcaklık uygulamaları için düşük eriyik viskozitesi ve yüksek işlevsellik reçinesi mevcuttur. Fenol epoksi reçineleri, monomerik ürünün yakınında kristalleşmeyi önlemek için en düşük viskoziteye ve
karışımlara sahiptir. Endüstriyel zemin kaplamalarında, muhafaza tanklarının ikincil kaplamalarında ve oldukça aşındırıcı uygulamalarda kullanılır.
3. Silikon Esaslı Mastikler
Üreticiler, silikon bazlı dolgu macunlarını, bu malzemenin gücü, çok yönlülüğü ve uygun fiyatları yüzünden sıkça tercih etmektedir. Genelde 10 ila 20 yıllık bir ömre sahiptir
olan bu malzemeler yenilikçi üretim süreçleri için çözüm oluşturmaktadırlar. Genel olarak asetoksi ve nötrkürlenen silikon bazlı dolgu macunları olarak bulunurlar.
Asetoksi kür silikonları, bu ismi, sertleşirken güçlü bir sirke benzeri koku veren asetik asit salmasından dolayı alır. Bu silikonlar atmosferik nem varlığında kürleşir, genellikle
çok hızlı kürlenme süresine sahiptir ve birçok yüzeye daha iyi yapışır. Ancak salınan asit nedeniyle, asetoksi kürlü silikonlar, nötr kürlenen silikonlardan daha güçlü bir kokuya sahiptir ve asidin bazı hassas elektronik bileşenler üzerinde olumsuz etkileri olabilir.
Asit, belirli substratlar ve metaller için bile aşındırıcı olabilir. Kullanım alanları arasında pencere ve kapı çerçeveleri, mutfaklar, tezgah üstü sızdırmazlık uygulamaları, banyolar
ve küvetler bulunur.
Nötr sertleşen silikonlar benzersizdir, çünkü bazıları sertleşirken metil etil ketoksim olarak bilinen bir maddeyi serbest bırakır ve diğerleri aseton salar. Bu maddeler aşındırıcı değildir, tiksotropiktir ve nötr sertleşen silikonları elektronik uygulamalar için ideal kılar. Bu silikonlar
ayrıca çok daha ince bir koku yayarlar ve kürlenme süresi asetoksi kür silikonlardan daha uzun olsa da, mutfak kurulumları gibi iç mekan uygulamaları için mükemmel adaylar haline getirirler. Kullanım alanları çatı kaplama, endüstriyel contalar, HVAC, kompresör pompaları, soğutmayı içerir.
4. Akrilik Mastikler
Akrilik mastik çözeltileri katalitik reaksiyonla üretilir ve farklı yöntemlerle kürlenebilir. En düşük kürlenme süresi, akrilik mastiklerin termal olarak kürlendiği zamandır. Akrilik mastikler kokusuzdur, esnektir ve mükemmel yapışma özelliklerine sahip boyanabilir, pencere çerçeveleri ve kapıların sızdırmazlığı için mükemmeldir.
5. Fenolik Sızdırmazlık Maddeleri
Eklemleri kapatan ve ısı ve sıcaklık dalgalanmalarına karşı dirençle etkili bir bağlanma sağlayan formaldehit ve fenolün bir kombinasyonudur. Fenolik dolgu macunları sıvı, film ve toz halinde bulunur ve kontrplakların sızdırmazlığında ve yapıştırılmasında, cihaz endüstrisinde ve binaların yapımında kullanılır.
Kaynakça
• https://roboticsandautomationnews.com/2020/05/22/5-sealing-technologies-commonly-used-by-manufacturerstoday/32395/
• https://www.chemical-concepts.com/blog/2018/12/whats-difference-acetoxy-vs-neutral-cure-silicones/
• Görseller: shutterstock.com / pixabay.com
Çeviri ve Derleme: B. Serhat Cengiz
