Meslek hayatım boyunca özellikle biyokimya ve mikrobiyoloji alanında birçok sistemle çalıştım fakat aynı zamanda bir Aromaterapist olarak en çok ilgimi çeken konu Oksidatif stres testleri oldu, Oksidatif stres ölçümleri sırasında sağlıklı veya hasta olmak üzere birçok kişi üzerinde yaptığımız çalışmalarda neredeyse her iki kişiden birinin oksidatif stres altında olduğunu gördük, peki nedir bu oksidatif stres?
Oksidatif stresi, hücresel metobolizma sırasında oluşan serbest oksijen radikallerinin artışı ile bu radikallerin etkisini giderecek yeterli miktarda anti oksidan bulunmaması üzerine vücuttaki doğal dengenin bozulması olarak tanımlanabilir.
Oksidatif Stresin Neden Olabileceği ve Yaşam Kalitemizi Etkileyen Sorunlar veya Sağlık Problemleri Nelerdir?
Oksidatif stres uzmanlarca 100’den fazla hastalık ve durum ile ilişkilendirmiştir, bunlardan bazıları; halsizlik, depresyon, yorgunluk, sebebini anlayamadığımız kas ve eklem ağrıları, konsantrasyon problemleri, obezite, erkeklerde ve kadınlarda fertilite problemleri, cilt problemleri olarak sıralayabiliriz.
Diğer konularda çok önemli olmakla birlikte ben cilt problemleri üzerine yoğunlaşmak istiyorum. Hepimiz daha genç görünmek, daha sağlıklı bir cilde sahip olmak için cilt bakım kremleri, yağları, makyaj ürünleri, vitamin takviyeleri gibi birçok üründen faydalanıyoruz hiçbirimiz yaşlanmak ve yaşlı görünmek istemiyoruz.
Genetik yapı ve zamana bağlı olarak gelişen doğal yaşlanmadan kaçışımız yok kum saatini geriye çeviremeyiz. Fakat external yani dışsal yaşlanmanın önüne geçebilir miyiz? Kesinlikle evet.
UV ışınları, dengesiz beslenme, sigara, alkol kullanımı, hareketsiz yaşam tarzı yaşlanma sürecini hızlandıran dışsal faktörler olarak sıralanabilir. Bu dış etkenler sebebi ile oluşan oksidatif stres elastin ve kolojen liflerinde bozukluğa sebep olmaktadır.
Bu sebeple Oksidatif stres derinin yaşlanmasında en önemli sebep olarak görülmektedir cilt sağlığı açısından baktığımızda bu faktörler arasındaki en yüksek yüzdeyi güneşe maruz kalmaya verebiliriz…
Cildimizi güneşin zararlı ışınlarından korunmak için güneş kremi kullanmamız gerektiğini hepimiz biliyoruz fakat bu güneş kremlerin içerisindeki UV ışınlarını bloke eden veya filtreleyen ajanlar tek başına yeterli mi? Maalesef hayır.
Güneş koruyucuların içerisinde yer alan bazı kimyasal maddeler UV ışınları ile etkileşime girerek Serbest radikallere dönüşebilirler, bu aynı şekilde bazı sabit yağlar içinde geçerli, UV ışınları yağların yapısını bozarak oksidasyona sebep olabiliyor.
Bu sebeple kullandığınız güneş kremleri, yağları ve yaşlanma karşıtı kremlerin içerisinde anti- oksidan maddelerin bulunması sağlıklı bir cilt için oldukça önem taşıyor.
Anti oksidanlar toksik oksijen molekülleri ve serbest radikalleri nötralize ederek hücreleri oksidatif strese karşı korurlar. Anti oksidan olarak ürünlerin formüllerinde en çok kullanılan maddeler vitaminlerdir (A, C, E, B vitaminleri).
Vitaminler haricinde Enzimatik antioksidanlar ve bitki extreleri ve uçucu ve bitkisel yağlardan elde edilen anti oksidanlar da mevcuttur.
Aromaterapide kullanılan sabit yağlardan örneğin;
Üzüm Çekirdeği Yağı: Çok güçlü bir anti oksidan ve serbest radikal süpürücüdür bu özelliğinin bazı çalışmalarda E ve C vitamininden daha güçlü olduğu söylenmektedir.
Aloe Vera Jeli: Cildi yumuşatıcı ve nemlendirici etkisinin yanı sıra UVA’yı filtre edici özelliğe sahiptir.
Hodan Tohumu Yağı: Yoğun miktarda GLA içeren hodan tohumu yağı cilt hücrelerinin yenilenmesine yardımcı olur.
Anti oksidan özelliği gösteren uçucu yağlar;
Günlük, Fesleğen, Servi, Biberiye, Papatya, Zerdeçal, Zencefil, Kekik, Çay ağacı, Kadife çamı, Çam, Nane, Mercanköşk, Lavanta, Narenciye grubu gibi uçucu yağlar da serbest radikal süpürücü olarak bilinmektedir.
Bazı uçucu yağların içerdiği bileşiklerin en güçlü anti-oksidan olarak bildiğimiz Enzimatik anti oksidanlar gibi aktivite gösterdiği belirten çalışmalarda mevcuttur.
Bu bilgilere ilave olarak çeşitli tekniklerle ile yapılan aromaterapi uygulamaları kaygı, stres, uykusuzluk gibi oksidatif strese zemin hazırlayan durumları gidermesi ya da hafifletmesi sebebi ile hayat kalitesini arttırmakta sağlıklı yaşama teşvik etmektedir.
Leyla Çakır
Klinik Aromaterapist
Aromakolojist
Tıbbi Laboratuvar Uzmanı
Kaynakça
1. Wei, A. and Shibamoto T. (2010a) Anti-oxidant/lipoxygenase inhibitory activities and chemical compositions of selected essential oils.
2. Takahashi,Y. İnaba,N.,Kuwahara,S.and Kuki,W.(2003) ‘Antioxidatidative effect of Citrus essential oil components on human low-density lipoprotein in vitro ‘ Bioscience Biotechnology’.
3. Ankara Ecz. Fak. Derg. / J. Fac. Pharm. Ankara, 40(1): 36-53, 2016.
4. Oxidative Stress guide, Callegari SPA 2014 Pharma Italy.
