Petrol ve doğal gaz sektöründe Üretim ve Rafinasyon (Downstream) disiplinlerinde öncü yerli şirket olan GREEN Chemicals®, geliştirdiği WELL-Treat® ürün grubuyla “Upstream” alanında da petrol,
doğal gaz ve jeotermal operatör ve servis sağlayıcı firmalara çözüm ortağı olmayı amaçlamaktadır. Yer altı hidrokarbon ve jeotermal rezervlerin sondaj ve keşif alanından, kuyu tamamlama ve canlandırma, üretim ve gelişmiş üretim proseslerinde müşterilerine prosese yardımcı kimyasal çözümler sunmakta, uzman Ar-Ge kadrosuyla probleme özel çözümler geliştirebilmekte ve yeni projeler yürütmektedir.
WELL-Treat® ürün grubu; çözüm ortaklarına Upstream alanında güvenli bir operasyon yürütmeyi, riskli ve yüksek maliyetli olan sondaj ve kuyu tamamlama sürecindeki kayıp zamanı (NPT-non productive time) azaltmayı, proses optimizasyonu ve enerji verimliliği sağlamayı hedef alır. GREEN Chemicals® Upstream ürün paleti ve bu paleti oluşturan başlıca ürünler bu yazıda incelenmiştir.
Petrol ve doğal gaz sektöründe rezervin yer altından çıkarılıp üretilmesini de kapsayan tüm keşif, sondaj ve gelişmiş üretim prosesleri “Upstream” diye adlandırılır. Petrol veya doğal gazın boru hatlarıyla taşındığı ve depolandığı tüm süreçler ise “Midstream” diye adlandırılırken; hidrokarbonun dizel, benzin, jet yakıtı, asfalt, petrol koku gibi son ürüne ve petrokimya sektörü için hammaddeye dönüştürüldüğü rafinasyon süreci ise “Downstream” diye adlandırılır.
WELL-Treat® 1000 Sondaj Kimyasalları Serisi
Sondaj çamuru (sondaj akışkanı), sondaj sırasında formasyon basıncını kontrol altında tutmak, kuyuyu kesinti ve yıkıntılardan arındırmak, matkap ve sondaj dizisini soğutmak ve yağlayıcılık sağlamak, sirkülasyon kesintisi yaşandığı takdirde anülüsteki katıları süspansiyonda tutmak, yüzeyden sağlanan hidrolik gücü matkaba iletmek, sondaj dizisinin ağırlığının taşınmasına kaldırma kuvveti ile yardımcı olmak amacıyla kullanılır. Sondaj akışkanları reolojik ve kimyasal açıdan karmaşık bir yapıya sahip olup; su, organik veya hava bazlı olabilir.
Değerlendirilmesinde kuyu stabilitesi, şeyl inhibisyonu, maksimum delme hızı sağlama, kaçak önleme, üretim zonunu kirletmeme, formasyon değerlendirilmesi kuyu logu datası alımına uygun seçimi, akışkanın korozif özellikleri ve maliyeti gibi faktörler rol oynar. GREEN Chemicals®, WELLTreat® 1000 ürün grubunda sağladığı sıvı kaybı önleyici, reoloji düzenleyici, viskozite yapıcı, şeyl inhibe edici, kaçak engelleyici gibi ürünlerle kuyu stabilizasyonunu sağlamayı amaçlarken; lubrikant, korozyon inhibitörü, biyosit, köpük yapıcı/köpük kırıcı, hidrojen sülfür tutucu ürünlerle maksimum operasyon verimliliği ve operasyon güvenliği sağlamayı amaçlar.
WELL-Treat® 1000 ürün grubunda sektöre sunulan hidrojen sülfür tutucu ürünler, lubrikantlar, biyositler, korozyon inhibitörü ve dispersant ürünleri sentezi de GREEN Chemicals® bünyesinde yapılan tamamıyla yerli ürünlerdir. GREEN Chemicals® Ar-Ge uzmanları tarafından geliştirilen WELL-Treat® ester bazlı lubrikant ürünleri üniversite ve müşteri testlerinde %60-%90 oranında mükemmel yağlayıcılık sağlayarak yüksek performans göstermiştir.
WELL-Treat® 2000 Çimento Kimyasalları Serisi
Çimento operasyonunun amacı; kuyu içerisindeki muhafaza borusunu (casing) sabitlemek, muhafaza borusu ve formasyon arasındaki annülüsün izolasyonunu sağlamak, rezerv bölgesini korumak ve muhafaza borusunu korozif akışkanlar, dış basınç gibi etkilerden korumaktır. Çimentolama operasyonu gerek operasyon sırasında, gerek sonrasında kritik bir operasyondur. Çimentonun formasyona ve muhafaza borusuna tam olarak bağlanması, boşluklar ve kanallar olmaması ve belli bir mukavemete ulaşması esastır. Bu bağlanma kalitesi çimento logu (CBL-Cement Bond Log) ile tespit edilebilir.
Kuyu, başarılı bir çimento operasyonu olmadan; geçirimli formasyonlar arasındaki akışkan transferine açık olur, dış etkenlerden korunamaz ve kuyu stabilitesi sağlanamaz. GREEN Chemicals® rilen WELL-Treat® Ar-Ge uzmanları tarafından gelişti2000 serisi çimentolama ürünleri; çimento prizlenme geciktirici/hızlandırıcı, sıvı kaybı önleyici, yüksek sıcaklık sıvı kaybı önleyici, sürtünme azaltıcı, köpük kesici, gaz blok ajanı ve çimento aralayıcı ürünleriyle petrol ve jeotermal operator firmalara çözüm ortağı olmayı amaçlamaktadır.
Yüksek operasyon sıcaklık dayanımı (150°C ve üzeri) gerektiren Türkiye jeotermal sektörü esas alınarak tasarlanan WELL-Treat® grubu bu ihtiyaca cevap vermektedir. WELL-Treat® 2000 ürün 2000 ürün grubunda sektöre sunulan bu ürünler gerek üniversite gerekse müşteri API onaylı çimento laboratuvarları tarafından test edilmiş ve farklı sıcaklık aralıklarında gösterdiği başarılı performans belgelenmiştir.
WELL-Treat® 3000 Stimülasyon Kimyasalları Serisi
Kuyu stimülasyonu yeni tamamlanmış üretim zonunda üretimi başlatmak ya da üretim yapılan bir zonda düşen üretim miktarını artırmak amacıyla başlıca iki temel yöntemle yapılır. Bu yöntemlerden ilki olan matriks asitlemede; sondaj kuyusu civarındaki bölgede sondaj/çimentolama veya üretim sırasında zarar gören geçirgenlik, asitleme yöntemiyle geri kazanılır.
Asitleme yapılacak formasyon tipine göre konsantre hidroklorik asit çözeltisi veya asit karışımı, asidin korozif etkisini azaltacak inhibitör ve operasyon güvenliği ve verimi için gerekli diğer kimyasallarla birlikte aşamalar halinde uygulanır. İkinci bir yöntem olan hidrolik çatlatmada ise geçirgenliği az olan üretim formasyonlarında yüksek basınçlı akışkan yardımıyla derin çatlaklar yaratılır ve bu çatlaklar propant yardımıyla açık tutulur. GREEN Chemicals®, WELL-Treat® 3000 ürün grubunda sağladığı yüksek sıcaklık asit korozyon inhibitörü, inhibitör güçlendirici, demir tutucu, sürtünme azaltıcı, emülsiye edici, tortu ve emülsiyon önleyici ürünlerle petrol ve jeotermal operatör ve servis sağlayıcı firmalara çözüm sunmaktadır.
Konsantre asit kullanılan asitleme operasyonlarında asidin korozif etkisi sıcaklıkla birlikte eksponansiyel olarak artar. GREEN Chemicals® Ar-Ge uzmanları tarafından geliştirilen yüksek sıcaklık asit korozyon inhibitörü, 150°C üzerinde proses sıcaklığına sahip jeotermal operasyonlarda korozyon hızını literatürde kabul edilebilir limit olan 0.05 Ib/ft2 altında tutmakta oldukça başarılı sonuçlar almaktadır.
Betül Karan
Petrol ve Doğalgaz Departmanı Ar-Ge Yöneticisi
GREEN Chemicals® A.Ş.
