Marin boya sistemlerinde, bunları ticari gemi boyaları, balıkçı teknelerinin boyaları ve keyif amaçlı yatların boyaları olarak çeşitlendirebiliriz, macun uygulamaları çok önemli bir yere sahiptir.
Modern marin boya sistemlerinde genellikle tercih edilen epoksi esaslı macun sistemleri hem zemini düzeltme görevini üstlenir, hem de zeminin su, nem ve diğer atmosferik koşulları geçirmezlik özelliğini artırırlar.
Kullanıldıkları deniz veya tatlı su ortamının zorlu şartları göz önüne alındığında, ilgili epoksi esaslı macunların üstün özelliklere sahip olması gerekmektedir.
Macun Uygulaması Sırasında Dikkat Edilecek Noktalar
Epoksi esaslı macun sistemlerinin uygulaması sırasında dikkat edilmesi gereken bazı önemli hususlar vardır. Öncelikle epoksi macunlar kesinlikle ham-çıplak zemin üzerine uygulanmamalıdır. Macun uygulanacak zeminde mutlaka bir astar veya arakat ürün bulunmalıdır.
Ayrıca macun uygulamasından önce zemini mutlaka zımpara yapmak gerekir. Kademe kademe yapılacak macun uygulamalarında da, kat aralarında zemin zımparalanmalıdır.
Teknomarin markalı ve diğer tüm kaliteli marka epoksi macunlar solvent içermediklerinden dolayı sadece zımpara yapılmış yüzeylere yapışabilirler. Macun uygulamasından sonra macunlu yüzey yine uygun bir arakat veya astar ile boyanmalıdır, korumasız bırakılmamalıdır.
İçeriğindeki dolgular nedeniyle epoksi macunlar kuruduktan sonra mikro gözenekli bir yapı oluştururlar ve uygun bir arakat ile koruma altına alınmayan macunlu yüzeyler nem ve diğer kirlilikleri emme eğilimi gösterirler.
Özellikle aşırı nemli ve yağışlı havalarda macun işlemi yapılırken,zımparadan sonra bir süre ortamı ısıtıp, zemini kurutup nemini atmak gerekir.
Epoksi macunlar, tüm diğer epoksi esaslı boya ve kaplamalar gibi kuruma-kürlenme aşamasında sıcaklığa ihtiyaç duyarlar. Özellikle 10°C altındaki sıcaklıklarda macunun kuruması ve zımparaya gelme süresi çok uzar.
İmkân var ise, özellikle kış koşullarında, epoksi macun uygulaması sırasında ve sonrasında uygulama yapılan ortamı an azından 25 -30°C sıcaklığa çıkararak macunun kuruma davranışını normale çekmek gerekir. Epoksi macunların son sertliğine ulaşması için 50°C üzerindeki sıcaklıklara maruz kalmaları gerekir.
Uygulama sonrasında gerçekleşecek tam kurumaya bağlı zemin oturmalarını minimuma indirmek adına imkân var ise epoksi macun uygulanmış zeminleri belirli bir süre 50-70°C sıcaklıkta tutmak gerekir.
Bu gibi sıcaklıklara maruz kalan epoksi macunlar tam kurumasını ve zemin oturmasını gerçekleştireceği için üzerlerine yapılacak boya işlemlerinden sonra gerçekleşecek zemin oturmaları göz ile fark edilmeyecek kadar minimumda kalacaktır.
Epoksi esaslı macunlar çift karışımlı ürünlerdir ve üründen en iyi performansı alabilmek için ürünün A ve B kısımlarının çok iyi ve belirtilen karışım oranında karıştırılması gerekir. Epoksi esaslı macunlarda genellikle A ve B kısımların renkleri ayırt edilir şekilde farklı tasarlanır.
Kullanmadan önce A ve B kısımları karıştırıldıktan sonra renk tamamen homojen bir hal alıncaya kadar iyice karıştırmak gerekir. Karışım renginde farklı renkler ve renk ayrışımları gözleniyorsa renk homojen oluncaya kadar karıştırmaya devam edilmelidir.
Epoksi macunların A ve B kısımlarının karışım oranlarını, ürün ambalajında belirtildiği gibi yapmak gerekir. Sertleştirici (Hardener-B) kısmın belirtilenden az veya fazla kullanılması, karışımın kurumamasına, yapışkan kalmasına yol açar. A ve B kısımları karıştırırken ihtiyaç olan miktar kadar karışım yapmaya özen gösterilmesi gereklidir.
A ve B kısımları birbirine karıştıktan sonra macunun yapısına ve ortam sıcaklığına bağlı olarak karışım 20-60 dk. içerisinde donmaya başlar. Fazla yapılan karışımlar, kap ömrü dolduktan sonra kullanılamaz hale gelir.
Kaliteli Epoksi Macunların Özellikleri
Günümüzde yatlarda koyu renklerin daha fazla tercih edilmeye başlanmasıyla, üretilen yatların boylarındaki artış ile ve yatların gövde formlarında daha çok kıvrımlı hatların kullanılmaya başlanmasıyla macun seçimi daha da önem kazanmıştır.
Kaliteli macun markaları, ürünlerini günümüzün zorlu koşullarına göre adapte etmeye çalışmaktadırlar. Yine de dünyaca ünlü markaların ürünlerinin kullanıldığı büyük projelerde bile macunlarda çatlama-kırılma-çökme gibi problemler görülüp, telafisi zor hasarlar ortaya çıkabilmektedir.
Aşırı kalın macun uygulamaları, yat zeminlerindeki aşırı esnemeler, hammadde kaynaklarındaki değişiklikler, proje süreçlerindeki hızlı üretim baskısı, hatta değişen iklim koşulları bu sorunların çokça ortaya çıkmasına yol açmıştır.
Yat üreticileri de bu durumda macun sistemi için sürekli bir arayış içerisindedir ve ürünleri bu gibi sorunlar ortaya çıkarmamış, büyük referans projeler sunabilen ve macunları zorlu test şartlarını geçebilen markaların epoksi macun sistemlerine yönelmektedirler.
Kaliteli epoksi macunlarda aranan özellikleri sıralamak gerekirse:
1-Esnek yapı,
2-Kolay uygulama,
3-Kolay zımpara yapılabilme,
4-Uzun kap ömrü,
5-Hızlı kuruma ve hızlı zımparaya gelme,
6-Kolay karışım oranı ve kolay karıştırılabilme,
7-Düşük yoğunluk.
Tabii ticari olarak anlamlı bir ürün ortaya çıkabilmesi için bu özelliklerin yanına düşük üretim maliyetini, dolayısıyla düşük fiyat kriterini de koymak gerekir. Macun markaları açısından görüleceği gibi bu şartların hepsini yüksek oranda sağlayabilmek çok zordur ve önemli bir bilgi birikimi ile tecrübe ile mümkün olabilir.
Caner Masmanacı / Pazarlama Müdürü / Teknomarin
