Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri
Dijitalleşen dünya ile birlikte hayatımıza pek çok teknoloji de girdi; yapay zeka, blockchain, davranışların interneti, otomasyon teknolojileri bunlardan yalnızca birkaçı. Bu teknolojiler ise hayatımızı her gün farklılaştırmaya devam ediyor.
Örneğin; günümüzde yeni şirket kuracak bir kişi logosunu tasarlatmak için bir grafik tasarımcıya ihtiyaç duymuyor, kolaylıkla yapay zeka ile de kendi firması için logo tasarlayabiliyor. Ya da artık fabrikalarda çalışan daha az insan var çünkü; insanların yapabildiği işleri daha kusursuz bir şekilde yapan robotlar bulunuyor. Endüstride bu değişimi
sağlayanlardan biri de otomasyon teknolojileri.
Dünyada özellikle 1980’li yıllardan sonra endüstride büyük değişimler yaşanmaya başladı. Makinaların daha akıllı hale gelmesi ile birlikte, insan gücüne olan ihtiyaç giderek azaldı. Günümüzde ise neredeyse her görevi kusursuz bir şekilde yapabilen robot teknolojiler hayatımıza girdi. İşte bu robot sistemlerin doğru bir şekilde çalışabilmesi, programlanabilmesi, imalatı, denetlenebilmesi için ise endüstriyel otomasyon teknolojilerine ihtiyaç duyuluyor.
Endüstriyel otomasyonun ilk amacı üretimde sürekliliğin sağlanması ve 24 saat boyunca üretimin durmamasıdır. Zaman esnekliği, kalite artışı sağlayan otomasyon sistemlerinden yalnızca fabrikalarda değil birçok iş kolunda yararlanılabiliyor.
Endüstriyel otomasyon sistemlerinden en çok yararlanılan alanlar ise; imalat sanayi, otomobil sanayi, bilimsel araştırmalar, sağlık cihazları, mobilya sanayi olarak öne çıkıyor.
Pazar talebinin artışı, seri üretime geçilmesi ile beraber üretimde hız, zamanın verimli kullanılması önem taşımaya başladı. Aynı zamanda seri üretimle beraber üretimde kusursuz sürdürülebilirlik aranır oldu ve aynı özelliklerde ürün çıkması zorunlu hale geldi.
İnsan gücünün kullanıldığı yerlerde ise kusurlar meydana gelebilmekte, insan hatasından kaynaklı sorunlar yaşanabilmektedir. Bu noktada robot teknolojiler büyük önem taşıyor. Bu teknolojilerin birlikte çalışmasını denetlemeye, programlamaya, verileri tutmaya ise otomasyon sistemleri yardımcı olabilmektedir. Otomasyon sistemlerin endüstriye sağladığı katkıları ise aşağıdaki maddeler ile sıralayabiliriz.
Düşük Maliyet
İşletmelerin en çok üzerinde durduğu konuların başında maliyet gelir. Her ne kadar robot teknolojileri, otomasyon sistemini kurmak maliyetli olsa da, bu teknolojiler devamında işletmeler için maliyet avantajı sağlayacaktır.
Otomasyon sistemleri birden fazla kişinin yapabileceği işi tek başına yapabilir, bu sayede
işletmeler daha az kişi çalıştırabilir ve işletmelerin üzerinde maaş yükü azalabilir. Sadece maaş değil çalışanlar için ödenen diğer kalemler de düşecektir.
Daha Hızlı Üretim ve Kalite Artışı
24 saat üretimin devam etmesi için birden fazla sürede çalışacak çalışan gereklidir. Bu durumda bile uzun çalışma sürelerinde kişiler yorulabilir ve dikkat dağınıklığı yaşayabilirler. Bu da hataları meydana getirir.
Oysaki otomasyon sistemleri oluşabilecek bir hatayı önceden saptayabilir, uyarı verebilir. Böylece daha kusursuz bir üretim sağlanır. Bu da yine maliyet açısından da bir avantaj sağlarken üretimde yaşanabilecek aksaklıklar önlendiği için kalite artışı sağlanır.
Otomasyon sistemlerinin sunduğu bir diğer avantaj ise üretim hızıdır. Endüstriyel otomasyon sistemlerin 7/24 bir çalışma sağlanabilir. Bu vardiyalı sistemlerde de sağlansa da bu ekstra bir gider yaratacaktır. Endüstriyel otomasyon sistemleriyle bu ekstra gider
silinir ve daha hızlı üretim sağlanır.
Yeni Sisteme Daha Kolay Uyum
Yeni bir ürün üretilmeden önce, sistem değiştirilmeden önce normal sistemle çalışan bir fabrikada tüm çalışanların eğitimden geçirilmesi gerekir ve bunun içinde ekstra zaman gerekir. Bu eğitimden sonra bile çalışanların yeni sisteme alışabilmesi için belli bir zaman gerekecek, ilk başlangıçta hata olma oranı yüksek olacaktır.
Endüstriyel otomasyon sistemlerinde değiştirilecek birkaç özellikle ise kolayca yeni sisteme
uyum sağlanabilir ve zaman kaybetmeden yeni sisteme geçilebilir.
Fabrika Otomasyon Türleri
Her fabrika otomasyon süreci, yapılacak üretime göre değişkenlik gösterebilir. Fakat otomasyon türlerini sınıflandırmak gerekirse; basit otomasyon ve kontrollü fabrika otomasyonu olarak ayırabiliriz.
Basit otomasyona bakarsak; bu otomasyon sistemi için her konveyöre bir sensör konulur ve sıralı sistem ile program yazılır. Ve bu şekilde sıralı bir çalışma sistemi kurulur. Bu sistem; birinci konveyör sensör paleti gördüğünde sonraki konveyöre bakar. Bundan sonra; sonrasındaki konveyörde ürün yoksa birinci ve sonrasında konveyörün motoru çalıştırılır.
Sistem paleti gören sensörler üzerinden kurgulanır ve bu şekilde devam eder. Son konveyörün sensörü paleti gördüğünde ise durur. Kontrollü fabrika otomasyonunda ise; her konveyöre sensör kurulur ve sensörlerle birlikte zaman algoritması da oluşturur. Sıralı sistem ile program yazılır.
Burada sistemde belirli süreler vardır. Birinci sistemdeki konveyör üzerindeki sensör belirli bir süre paleti gördüğünde sonrasındaki konveyöre bakar. Sonrasındaki konveyörde ürün yoksa birinci ve sonrasındaki konveyörün motoru çalıştırılır.
Motor çalıştıktan ne kadar zaman sonrasında arkasındaki konveyöre gideceği hesaplanır ve sensörün paleti gördüğünde durması için belirli bir süre verilir. Eğer belirlenen sürede sensör, paleti görmemiş ise sistem alarm verir. Sistem bu sıra ile devam eder. Zaman yüzünden sistem durursa ise alarm vererek sistem, operatörü uyarır.
Dikkat Edilmesi Gereken Başlıca Noktalar
Bu sistemlerde dikkat edilmesi gereken noktalar da bulunmaktadır. Özellikle otomasyon sistemlerinde mekanik sistemleri korumak çok önemlidir, hassas davranılmalıdır.
Aynı zamanda tek bir sinyale göre hareket eden bir sistemdense; zaman faktörü, belirli komut şartları gibi dikkate alınacak farklı koşullar da belirlenir. Bir diğer önemli nokta ise; çalışma alarmları, emniyet alarmları, uyarı alarmları verecek şekilde ve kayıt altına alınarak analiz edilecek şekilde bu sistemlerin kurgulanmasıdır.
Otomasyon sistemleri, üretim sistemini son teknolojiye göre düzenlemek için önemli teknolojilerden biri olarak öne çıkmakta ve ileriki yıllarda sistemlerin de daha çok gelişmesiyle en çok kullanılan teknolojilerden biri haline geleceği düşünülmektedir.
Otomasyon sistemleri aynı zamanda fabrikalar dışında, akıllı evler; bilimsel çalışmalar gibi pek çok yerde de kullanılmaktadır.
Teknolojik gelişmelerden yararlanabilmek için üretimi, kendi hayatımızı da bu teknolojilerle uyumlu hale getirmeliyiz. Bunun için teknolojik gelişmeleri takip etmemiz ve başlangıçta ne kadar maliyetli gözükse de uzun vadede fayda sağlayacak sistemleri hayatımıza, işimize entegre etmemiz gerekmektedir.
Kaynakça
https://www.optimak.com.tr/fabrika-otomasyon-sistemleri-nedir/
https://isovdinckok.meb.k12.tr/icerikler/endustriyelotomasyon-teknolojileri-alani_144985.html
https://teslaakademi.com/endustriyel-otomasyon-nedir
https://www.makliftsan.com.tr/blog/endustriyelotomasyon-ne-demek-endustriyel-otomasyonsistemleri-nedir
https://www.oskon.com.tr/fabrika-otomasyonu
Derleyen: Nilsu Kotil
