Bulgaristan

20.11.2017

Verimli Topraklar Üzerine Kurulmuş, Köklü Bir Tarihe Sahip Ülke:Bulgaristan

Verimli ovalara ve vadilere sahip olan Bulgaristan; kuzeyinde Romanya, batısında Yugoslavya, doğusunda Karadeniz, güneyinde ise Yunanistan ve Türkiye ile çevrilidir. Balkan dağları Bulgaristan’ı kuzey ve güney olmak üzere ikiye böler. Romanya- Bulgaristan sınırını oluşturan Tuna Nehri ülkenin en önemli ırmağıdır. Meriç nehri ise en önemli nehirlerindendir. Kısacası akarsuları, verimli toprakları ve coğrafyasıyla ünlenen bu yemyeşil Balkan ülkesi, aynı zamanda tarihi dokusuyla, yüzyıllar boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmasıyla da ünlüdür. Neolitik çağdan başlayan bu süreç, ilerleyen yüzyıllarda yerini Traklara, Yunanlara ve Romalılara bırakmıştır. Daha sonrasında Bulgar Devleti’nin ortaya çıkışıyla İmparatorluk dönemine girilmiştir. I.Bulgar İmparatorluğu, Orta Çağ’da Slav halklarına ev sahipliği yaparken burası onlar için önemli kültür ve ticaret merkezi haline gelmiştir. II. Bulgar İmparatorluğu’nun da çökmesinden sonra Balkanlarda 500 yıl sürecek yeni bir dönem başlamıştır ve bu topraklar Osmanlı yönetimine girmiştir. 93 Harbi ile III. Bulgar Devleti kurulmuş ve komşularıyla pek çok anlaşmazlık yaşayan Bulgaristan, II. Dünya Savaşı’nda Almanya ile ittifak kurmuştur. 1946’da Doğu Bloğunun bir parçası olarak tek partili sosyalist devlet olan Bulgaristan, 1989 yılında, iktidarda bulunan Komünist Parti’nin çok partili seçimlere izin vermesiyle Bulgaristan demokrasiye ve ekonomik piyasaya giriş yapmış oldu.

Doğu Bloğu’nun yıkılmasıyla Sovyetler’deki pazarını kaybeden ve milli geliri %70 gibi bir oranla düşen Bulgaristan, ciddi bir ekonomik buhranla karşı karşıya kalmıştır.

Uyguladığı muhafazakar ekonomik reform paketleriyle bu sancılı süreci atlatmaya çalışan Bulgaristan, Polonya ve Rusya’nın aksine şok ekonomik paketler uygulamaktan kaçınmıştır. Bulgaristan, pazar ekonomisine geçtikten sonra reformları başarı ile uygulayamamış ve 1996’lı yıllarda başlayan ekonomik kriz beraberinde Leva’nın Dolar karşısında değer kaybetmesine sebep olmuştur. Böylece dış borçlar ödenememiş, yurt içi ve yurt dışında ticarette önemli ölçüde aksaklıklar meydana gelmeye başlamıştır. 1997 yılının Şubat ayına gelindiğinde kamu harcamaların artması, faizler, Leva’nın değer kaybetmesi ve özellikle de seçim dönemine girilmesiyle ülke hiperenflasyon dönemine girmiştir. Bulgaristan’ın ekonomik politika şekline genel olarak bakacak olursak, özel sektörü orta düzeyde gelişmiş, dışa açıktır. 1997 yılının Temmuz ayında IMF ile imzalar atılmış, para kurulu kurulmuş ve Leva, Alman Markına endekslenmiştir. Makro ekonomide istikrar sağlanmış ve 1998 yılında büyüme yeniden başlamıştır. Komünizm dönemine baktığımızda Bulgaristan’ın temel geçim kaynağı tarım üzerine kurulmuştur. Tarım sektörü, ağır sanayi, silahlanma ve çelik sektörüyle hatırı sayılır bir şekilde desteklenmişti. Ancak komünizm döneminin sona ermesiyle, komünizm döneminden kalma tesisler eskimiş AB standartlarına uyum sağlayamamış ve verimli şartlarda çalışma ortamı bulunmadığından bu sektörler rekabet ortamına ayak uyduramamıştır. Üstelik tarımın eskisi gibi önemi kalmamış, genç nüfusun özellikle Avrupa ülkelerine göç etmesiyle birlikte ülkede genç nüfus azalmıştır. Böylece tarımda üretmek yerine ithal etmeye gidilmiştir.

Komünizm’den AB Üyeliğine

Bulgaristan 2007 yılında AB’ye üye olmuştur. AB üyeliği ile beraber ekonomik performans artmış ve 2004-2007yılları arasında ortalama GSYİH artışı %6,1 olmuştur. Ülkeye yapılan yatarımlar, sermayeler sayesinde 2008 yılında bu oran %30’a ulaşmıştır. Bulgaristan’ın ekonomik politika şekline genel olarak bakacak olursak, özel sektörü orta düzeyde gelişmiş, dışa açıktır. Bulgaristan ekonomisi bazı verilere göre 2015 yılında satın alma gücüyle 77. sıraya ulaşmıştır. Günümüze baktığımızda ekonominin temelini oluşturan en önemli sektörlerin başında enerji, madencilik, metalürji, tarım, makine endüstrisi ve turizm gelmektedir.

Gül ve Gül Yağı Üretiminde Dünyada Lider

Bulgaristan gül ve gül yağı üretiminde dünyada lider konumdadır. Dünyada üretilen gül yağının %70-80’lik kısmı buradadır. Özellikle Kanalak Bölgesi’nde yetişen güller çoğu parfümün bileşeni olan gül yağının eldesinde kullanılmaktadır. En popüler parfümlerin meydana gelmesi için kullanılan 1 gram gül yağını üretmek için 1.000 gül çiçeğinin alındığı bilinmektedir. Bulgaristan’ın başlıca ticaret ortakları arasında Almanya, Rusya, İtalya, Yunanistan, Romanya ve Türkiye yer almaktadır. Özellikle ihraç ettiği ürünler arasında mineral yakıt, demir-çelik, makineler, tekstil ve ayakkabıdır. İthal ettiği ürünler ise kimyasallar, plastik ve metallerdir. Türkiye Bulgaristan’ın beş ticari ortağı arasında yer almaktadır. Bulgaristan’ın dış ticaretinde Türkiye’nin payı yaklaşık olarak %8 civarındadır. Son yıllarda Bulgaristan ile ihracatımız 1,7 milyar Dolar, ithalatımız ise 2,3 milyar Dolar olmak üzere, toplam ikili ticaret hacmi yaklaşık 4 milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir. Ülkedeki Türk yatırımları 2 milyar Dolar civarında olup Bulgaristan’da yaklaşık 1,500 Türk firması faaliyet göstermektedir. Aynı zamanda Türk müteahhitlik firmaları tarafından tamamlanan-devam eden projelerin tutarı 1,2 milyar Dolar’a ulaşmıştır. Bulgaristan’ın 2007 yılında AB’ye üye olmasıyla beraber üçüncü ülkelerle yapmış olduğu ticaretlerde AB Ortak Gümrük Tarifesi uygulanmaktadır. Bulgaristan ile Türkiye arasında sanayi ürünlerinin ticareti yapılırken gümrük birliği kapsamında, gümrük vergisi alınmamaktadır. Türkiye ile Bulgaristan arasında Gümrük Birliği Anlaşması kapsamında sanayi ürünlerinin ithalatında uygulanan tarifler sıfırlanmakla birlikle, ithalat üzerinden alınan diğer vergi uygulamaları söz konusudur. Gümrük Birliği Anlaşması kapsamında sanayi ürünlerinin ithalatında uygulanan tarifler sıfırlanmakla birlikle, ithalat üzerinden alınan diğer vergi uygulamaları söz konusudur. Akaryakıt ürünleri, tütün mamulleri, alkol ve alkollü içecekler, kahve ve otomobiller için farklı oranlarda Özel Tüketim Vergisi alınmaktadır.

Bulgaristan Hakkında

• Bulgaristan Avrupa’daki en eski ülkelerden biridir ve hatta Roma İmparatorluğu’ndan önce kurulmuştur. • Yaklaşık 6.000 yıllık olduğu tahmin edilen Varna Nekropolü Hazinesi’nde, dünyanın en yaşlı altını bulunmaktadır. • Bulgaristan’ın ulusal enstrümanı gaiadır. İskoçya, İrlanda ve Bulgaristan geleneksel müziklerinde gaidayı kullanan dünya üzerindeki 3 ülkedir. • 1972’de Varna yakınlarında dünyanın en eski altın hazinesi bulunmuştur. • Sofya, Bulgaristan’ın başkenti ve ekonomi merkezidir. Sofya, 7.000 yıl önce en önemli iki ticaret yolunun kesiştiği yerde kurulmuştur. Ayrıca Avrupa’nın en eski 2. şehridir. • UNESCO 1976’da eski Bulgar takviminin dünyadaki en doğru takvim olduğunu ilan etmiştir. • Bulgaristan dünyadaki en büyük IMAX üç boyutlu sinemasına sahiptir.