Boya ve Kaplama Hataları

Boya ve Kaplama Hataları Boya ve kaplama hataları, üreticiler için ciddi bir sorun teşkil etmektedir. Boya ve kaplamalar genellikle kompleks bir hammadde kombinasyonundan meydana gelmektedir ve bu nedenle en iyi sonucu alabilmek için aplikasyon hatasız olmalıdır. Boya ve kaplamaların iyi bir performans gösterebilmesi için, kullanıcıların boyayı doğru şekilde hazırlaması ve uygulaması, ardından spesifikasyonlara göre kuruma ve kürlenmesini sağlaması gerekir. Ayrıca, boyanın maksimum kapasitesinde performans göstermesi için substratı dikkatli bir şekilde hazırlamak da önemlidir. Aplikasyon kurallarına uygun bir şekilde yapıldığında boya, iyi bir yapışma sağlayacak ve elementlere karşı belirtilen korumayı oluşturacaktır. Ancak, uygulamada bir yanlışlık yapılması durumunda boya ve kaplama hataları boyanın bütünlüğünü bozarak kalitesinin düşmesine neden olabilir. Boya ve kaplama hataları farklı şekillerde oluşabilir ve kaplamanın ömrü boyunca birkaç kez meydana gelebilir. Boya ya da kaplama hatalarının nedenlerini tespit etmek zordur, çünkü analiz edilmesi gereken birden fazla faktör olabilir. Bir boya veya kaplama hatasının nedenini tam olarak belirlemek için boya ve yüzey derinlemesine incelenmelidir. Öncelikle, boya sıcaklığı ayarlanarak uygun koşullarda saklanmalıdır. Uygulamadan sonra en az birkaç saat boyunca boya ve kaplamanın önerilen sıcaklıklarda tutulması, sıcaklık veya nem değişikliklerinden kaynaklanan yapıştırıcı hatalarını önlemek için de önemlidir. Ayrıca, boya iki bileşenli bir ürün olduğundan pigment ve diğer katıların boyaya dahil olması için karıştırılması gerekir. Püskürtme işlemi sırasında uygun mesafeyi korumamak, bu nedenle yüzeye çok yakın veya çok uzak püskürtme yapmak ve püskürtme ekipmanının yanlış ayarlanması gibi hatalı uygulama teknikleri de boya ve kaplamanın kalitesine zarar verebilir. Yüzey söz konusu olduğunda ise kontaminasyonu önlemek için detaylı bir hazırlık şarttır. Kontamine olmuş yüzey genellikle toz, kir veya yağ ile ilişkilidir ve boyanın yapışmasını kötü etkiler. Substratın boya ve kaplama işlemine uygun şekilde hazırlanması için kimyasal ön işlem ve yüzey pürüzlendirme yapılmalıdır. Boya ve kaplama hatalarının nedenleri temel olarak açıklandığına göre, bu çok yönlü sorunun detaylarını inceleyebiliriz. Sürtünme yoluyla çizilme ya da yıpranma süreci olarak tanımlanabilecek aşınma; boya ve kaplama hatalarının en yaygın nedenleri arasında yer almaktadır. Aşınma genellikle kir, kum, zincir ve talaş gibi aşındırıcı malzemelere maruz kalmanın bir sonucu olarak ortaya çıkar ve boya ve kaplamanın dayanıklılığını olumsuz etkiler. Dayanıklılığı belirleyen birkaç faktör vardır. Pürüzlülük bu faktörlerden biridir: Kaplamanın yüzeyi ne kadar pürüzlüyse aşınmaya karşı o kadar hassastır. Sertlik, dayanıklılığı belirleyen başka bir faktördür: Eğer bir kaplama  yeterince sert değilse, küçük çaptaki dış etkiler bile, substrat dahil tüm kaplama sisteminin fraksiyonuna yol açabilir. Sertliğin dengelenmesi de önemlidir, çünkü yüksek sertlik seviyeleri esnekliği zayıflatabilir. Bu tür mekanik özellikleri güçlendirmek ve sürtünmeyi azaltmak için aşınmaya dayanıklı kaplamalar kullanılabilir. Yüzeylerde aşınmaya dayanıklı kaplama uygulaması, malzemenin kimyasallara ters tepki vermemesini ve sürtünmeden dolayı aşınma ve yıpranma ile karşılaşmamasını garanti altına alır. En yaygın olarak kullanılan aşınmaya dayanıklı kaplama türü polimerlerdir. Boru, vana, elek, mikser ve karıştırıcılar gibi çok sayıda aplikasyonda kullanılırlar. PTFE gibi bazı özel kaplamalar yapışmaz özelliklere sahiptir. Daha hızlı bir yüzey temizleme işlemi sağlar ve masrafları en aza indirir. PTFE ayrıca makine ömrünü uzatarak makinenin genel kalitesini artırabilir. Timsahlanma (alligatoring); yüzey, su ve diğer aşındırıcı maddelerin substrata nüfuz etmesini önleyemediği durumlarda meydana gelir. Timsah derisine benzer bir çatlak yüzey örüntüsü ile ayırt edilir. Timsahlanma genellikle küçük çatlaklarla başlar, zamanla derinleşir ve genişler. Daha esnek bir kaplama üzerine sert bir kaplama uygulanması, sıcaklık dalgalanması sonucu boya filmi elastikiyetinin kaybolması ya da bir önceki katın tamamen kurumasını beklemeden başka bir kat aplikasyonu yapılması gibi çeşitli nedenlerle timsahlanma meydana gelebilir. Bu durumda, yüzeyin kaliteli bir lateks ile astarlanıp daha sonra kurumasını sağlamak en iyi çözümdür. İç gerilmelerden kaynaklanan yüzey büzülmesi de timsahlanmaya neden olabilir. Timsahlanma aşırı boya aplikasyonundan kaynaklanıyorsa, yeniden temiz bir yüzey elde etmek amacıyla boyayı kazımak için kimyasal bir boya sökücü kullanılabilir. Kabarcıklanma, bir kaplama içinde kabarcık benzeri noktaların oluşumunu ifade eder. Kabarcıklanma genellikle bir kaplama filmindeki belirli noktalarda nem birikiminden kaynaklanan basıncın bir sonucudur ve kaplama filmi veya substrat içindeki gaz ve buhar basınçları vasıtasıyla kabarcıklar üretilir. Kabarcıklar genellikle iki ana kategoriye ayrılır: ozmotik ve ozmotik olmayan kabarma. Ozmotik kabarma, termal gradyanların bir sonucu olarak daha sıcak kısmındaki nemin, kaplanmış filmin daha soğuk kısmında yoğunlaşmasıyla oluşur, ozmotik olmayan kabarma ise genellikle boyama işleminin bir parçası olarak substrat ya da çevre koşulları ile ilişkilidir. Kaplama uygulaması, birçok bölgede ancak yaz ve erken sonbahar gibi iklim koşullarının uygun olduğu dönemlerde yapılabilir. Ancak, bazen elverişli görünen çevre koşullarının dezavantajları da olabilmektedir. Örneğin, bir yüzeye doğrudan güneş ışığı altında kaplama uygulamak veya kaplamayı önerilenden daha kalın uygulamak kabarcık oluşumuna neden olabilir. Güneşten gelen ısının, uygulanan kaplamanın yüzeyinin kaplama filminin gövdesinden daha hızlı kurumasına yol açmasıyla kabarcıklar oluşur. Bu hızlı yüzey kurutma işlemi, filmin alt seviyelerindeki solventin kaçmasını önleyen sert bir yüzey tabakası üretir. Alt kısımlarda yer alan substratlardaki solvent, ısındıkça genişler ve kaplama filminin iç kısmında buhar basıncı oluşturarak kabarcıkların oluşmasına neden olur. Kabarcıklanma ve beraberinde gelen köpürmeyi önlemek için, kaplama işlemi sırasında yüzeyin ve ortam koşullarının kirlilikten ve aşırı nemden etkilenmemesini sağlamak büyük önem taşır. Yukarıda belirtildiği üzere, kabarcıklanma sıcaklık dalgalanmalarından kaynaklanabilir, bu nedenle termal gradyanlara daha yüksek toleranslı bir boya sistemi uygulamak hata riskini en aza indirecektir. Kabarcıklar substrata ulaşırsa, bir havalandırma deliği kurmak nem kaynağını ortadan kaldırmaya ve kabarmayı gidermeye yardımcı olabilir. Soyulma, çoğunlukla zayıf yapışmanın bir sonucu olarak boya kaybı şeklinde tanımlanabilecek, yaygın bir boya ve kaplama hatasıdır. Olası nedenler arasında yanlış kurutma, kalafatsız derzlerden nem sızıntısı, duvarlarda aşınmış kalafat veya sızıntılar, dış duvarlardan nem kaçması, yetersiz yüzey hazırlığı, düşük kaliteli boya kullanımı ve ıslak yüzeye yağ bazlı boya uygulanması sayılabilir. Yapışma kaybı nedeniyle, yumuşak ve esnek kaplamalar kolayca çıkarılabilir ya da substrattan kendiliğinden düşebilir. Yüzey kaplama ya da boya soyulmasının etkileri, aplikasyondan önce uygun bir yüzey hazırlığı ve üst kaplama işlemi öncesi substrat üzerinde önleyici bir astar kullanılması yoluyla güçlü yapışma özelliklerine sahip bir kaplama malzemesinin kullanılmasıyla önemli ölçüde azaltılabilir. Güçlü yapışma ve suya dayanıklılık için yüksek kaliteli akrilik lateks dış cephe boyası kullanmak da soyulma oluşumunu önleyebilir. Renk yayılması ise aşırı solvent kullanımı nedeniyle kaplama filminin alt katından üst kaplamaya pigmentlerin difüzyonu sonucu oluşan bir kaplama hatası olarak tanımlanabilir. Yayılma genellikle son katlarda güçlü solventler kullanıldığında meydana gelir. Katran ya da bitümün çözünür olduğu üst kat bitümlü veya katran bazlı ürünlerin üst kat boya ile kaplanması, üst katta renk bozulmasına neden olabilir. Renk yayılmasını önlemek için en iyi yöntem, uyumlu malzemeler kullanmak ve lekeli tabakayı çıkarmak için uygun bir kapatıcı kat uygulamaktır. Sonuç olarak, boya ve kaplama hataları üreticiler için halen sorun teşkil etmektedir. Ancak kaplama yüzeyinin uygun şekilde hazırlandığı ve elverişli koşullarda uyumlu malzemeler kullanıldığı sürece, boya ve kaplama bozulma riskinin en aza indirilmesi mümkündür. Boya ve kaplama hataları meydana geldiğinde dahi, astar gibi birtakım malzemelerin kullanımı ya da sıyırma, zımparalama gibi uygulamalar ile bu hatalar kolayca giderilebilir. Hazırlayan: Murat Soygür

Kaynaklar

• https://www.pro-techpainting.com/single-post/2017/09/14/common-paint-failures-and-their-solutions • https://www.rust.co.uk/paint-failure-guide • https://www.ppcoatings.co.uk/wp-content/uploads/2016/06/Coating-Failure-Defects.pdf • https://www.dunnedwards.com/explore/how-to/paint-problem-solver/alligatoring/ •https://www.corrosionpedia.com/definition/165/bleeding#:~:text=Bleeding%20is%20a%20coating%20defect,of%20solvents%20 (sometimes%20resins). •https://www.corrosionpedia.com/definition/2274/peeling#:~:text=Peeling%20refers%20to%20the%20formation,uniformly%20across%20an%20object’s%20surface. • Görsel: https://pixabay.com/