Alfred Nobel’in vasiyeti üzerine insanlığa hizmet edenleri ödüllendirmek amacıyla verilen prestijli ödül olan Nobel Ödülleri ilk olarak 1901 yılında verilmeye başlanmıştır.
Her geçen gün bilim dünyasında insanlık tarihi için birbirinden kıymetli gelişmeler ve yenilikler meydana gelmekte. Ve hepsinin ortak bir amacı var o da ‘’İnsanlığa Hizmet’’. 1901’den günümüze gelinceye kadar pek çok bilim insanı bilimin türlü dallarında önemli buluşlara imza attılar. Şimdi ise 2019 yılı
Nobel Kimya Ödülünü almaya hak kazanan 3 bilim insanını ve çalışmalarını sizler için derledim…
Akira Yoshino, M. Stanley Whittingham ve John B. Goodenough’a iyon pillerinin gelişimi için 2019 yılı Nobel Kimya Ödülü verildi.
Akira Yoshino
Akira Yoshino 30 Ocak 1948 yılında Japonya’da dünyaya gelmiştir. Kyoto Üniversitesi Petrokimya ve Elektrokimya alanında eğitimini tamamladıktan sonra, 1972 yılında kimya şirketi olan Asahi Kasei’de çalışmaya başlamıştır. 1982 yılında Kawasaki Laboratuvarı’nda çalışmalarına devam etmiştir.
Yoshino, 1981 yılında şarj edilebilir piller üzerine çalışmaya başlamıştır. 1983 yılında prototip olarak ürettiği şarj edilebilir lityum iyon pilini poliasetilen kullanarak geliştirip, patentini almıştır.
Aynı zamanda Akira Yoshino bilgisayarlarımızda ve cep telefonlarımızda kullanılan lityum-iyon pilinin mucididir.
M. Stanley Whittingham
M. Stanley Whittingham 1941 yılında Birleşik Krallık’ta doğmuştur. Üniversite eğitimini Oxford’ta tamamladıktan sonra 1972 yılına kadar Stanford Üniversitesi’nde doktora sonrası görev yapmıştır.
Ardından 1984 yılına kadar Exxon Research & Engineering Company’de çalışmıştır. Binghamton Üniversitesi’nde profesör olarak çalıştıktan sonra altı yıl boyunca da New York Eyalet Üniversitesi Araştırma Vakfı Başkan Yardımcısı olarak görev almıştır.
Şu anda Binghamton Üniversitesi’nde Seçkin Kimya ve Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Profesörüdür. M. Stanley Whittingham interkalasyon elektrotları kavramını keşfetmiştir. Böylece lityum pillerin gelişimi için önemli bir adım atmıştır
John B. Goodenough Aslen Amerikalı olan John B. Goodenough 1922 yılında Almanya’da dünyaya gelmiştir. 1944 yılında Yale Üniversitesi’nden derece ile mezun olmuştur. Yüksek lisansını ve doktorasını da Chicago Üniversitesi’nde 1951-1952 yılında derece ile almıştır.
İkinci Dünya Savaşı sırasında ABD ordusunda meteorolog olarak görev yapan Goodenough, Amerika Birleşik Devleri’nden, Atlas Okyanusu’ndan Avrupa’ya giden uçakların uçuş sürelerini hesaplıyordu.
Daha sonrasında dünyanın saygın üniversitelerinde görev alan John B. Goodenough ticari lityum-iyon şarj edilebilir pillerin geliştirilmesinde gerekli olan araştırmalar üzerine çalışmalar yapmıştır.
M. Stanley Whittingham ve John B. Goodenough daha önceki yıllarda gerçekleştirmiş oldukları lityum-iyon şarj edilebilir pillerin kapasitesini biraz daha geliştire- rek iki katına çıkarmışladır.
2001 yılına gelindiğinde Akira Yoshino akü yapımında ilave çalışmalar gerçekleştirerek bataryalardaki saf haldeki lityumu bütünüyle çıkarıp, bataryaları sadece lityum iyon ile çalıştırmıştır.
Peki bu icadın önemi neydi? Bu icat sayesinde gündelik hayatta bataryalar daha yaygın ve verimli kullanıldı. Bunca uzun süredir lityum-iyon bataryaların üzerinde çalışma gerçekleştiren 3 bilim insanı 2019 yılında Nobel Kimya Ödülü’nü almaya hak kazandı.
Lityum iyon bataryalar hakkında kısaca şunları di
yebiliriz;
• İlk lityum iyon bataryaların 1991 yılında piyasaya
sürülmesinden sonra elektronik endüstrisinde adeta
devrim oldu.
• Cep telefonları küçülürken, bilgisayarlar taşınır
hale geldi.
• Mp3 ve tabletler piyasaya çıkmaya başladı.
Günümüzde lityum bataryalar sayesinde elektrikli araçları, cep telefonlarını, tabletleri ve dizüstü bilgisayarları enerji kaynağı olarak kullanırken bir yandan da çevrenin korunmasına yardımcı oluyoruz.
Hazırlayan:Çağla Köksal
