Peristaltik pompa, sektörde hortum pompa olarak da bilinir, kimi zaman dozaj pompası ya da dozajlama pompası gibi isimlerle de anılabilir. Esasen peristaltik pompalar, pozitif deplasmanlı pompaların bir türüdür.
Bu pompalar pek çok sıvıyı pompalama özelliğine sahiptir. Öte yandan kimyasal transferlerden atık su arıtımına dek pek çok noktada güvenli bir şekilde kullanılabilmektedir.
Özgün bir tasarıma sahip olan ve işlevsel biçimde tercih edilen peristaltik pompaların çalışma düzeninde tahrik sistemi ve silindirler ön plana çıkar. Silindirlerin dönmesi neticesinde esnek olan hortumun sıkıştırıldığı sistemde bir vakum meydana getirilir.
Esnek yapıdaki hortum, bu süreçte akışkan ile temas eden tek bölümdür. Dolayısıyla söz konusu durum, kullanım bakımından ciddi bir kolaylık sağlar. Sabit hızlı pompalar ya da değişken debi ihtiyaçları için frekans invertör kontrollü yada varyatör kontrollü modellerinden söz etmek de mümkündür.
Peristaltik Pompanın Çalışma Prensibi ve Özellikleri
Peristaltik pompalar yapı itibarıyla kendi içinde farklı çeşitlere ayrılmıştır. Her pompanın tasarımsal ve işlevsel özellikleri birbirinden farklı olabilir. Nitelikli pompa türlerinde
aşınmanın etkisi görece azaltılır.
Bu durum, büyük ölçüde yağ içinde elde edilen dönme hareketi sayesinde gerçekleşir. Peristaltik pompa türleri farklı kapasite ve basınçta performans gösterebilir. Aynı şekilde fiyat durumu da bu özelliklere paralel şekilde değişir.
Çalışma prensibinde akışkanın sıkıştırılması, odak noktasında yer alır. Bu sıkıştırma neticesinde akışkanın kolayca hareket edebilmesi sağlanır. Aşındırıcı sıvıların transfer süreçlerinde görece daha fazla kullanılır. Sistemde bir rotordan aktif bir şekilde destek alınır. Bu özel pompalarda conta veya valf gibi materyaller kullanılmaz.
Bu durum bakım masraflarını oldukça düşürür. Diğer yandan peristaltik pompaların sterilize edilme noktasında da önemli avantajları bulunur. Hortum ve rotor, sistemi oluşturan ana omurgadır.
Peristaltik Pompaların Kullanım Alanı Genişliyor
Rotor, konum olarak pompanın orta kısmındadır. Genel olarak sistem içinde dairesel hareketler söz konusudur. Silindir sistem içerisindeki devinimden sonra sızdırma yapmaz.
Peristaltik pompaların kullanım alanları incelendiğinde günümüzde çok farklı sektörlere dağıldığını söyleyebiliriz. Gıda işleme, madencilik, kağıt sanayi, ilaç sanayi, kimyasal ölçüm, klorlama, dozajlama, peristaltik pompanın kullanıldığı sektörlerin başında gelir.
Sistem yakından tanındıkça ve denendikçe endüstrinin çok daha geniş kısımlarında kendine yer bulmaya başlamıştır. Bu denli geniş bir alanda kullanılmasında sağladığı avantajların rolü ve uygun maliyetlerinin rolü büyüktür.
Oldukça yüksek basınç değerlerinde bile çalışması ve kendinden emiş sistemine sahip olması, bu avantajların başında yer alır.
Fransa merkezli Albin, 1928 senesinden günümüze çamur, korozif kimyasallar, aşındırıcı, kesmeye karşı hassas sıvıların, katı partikül ihtiva eden veya yüksek viskozite ve yoğunluktaki akışkanların transferi ile yüksek hassasiyetle (± %1) dozajı için hortum tip pompalar üretmektedir.
Albin Hortum pompalar pozitif deplasmanlı olup 9 m. derinliğe kadar (%90 vakum) kendinden emiş yapabilme özelliğine sahiptir. Düzenli bakım gerektirmemesi, sürekli çalışma güvenilirliği, transfer edilen akışkanın sadece hortum ile temas içinde olması sonucu sızıntı, tıkanma yada aşınma sorunları olmadan kullanılabilmeleri nedeniyle birçok zorlu uygulamada ilk tercih olmaktadırlar.
Farklı model ve kombinasyonları ile 15 lt/saat dozlama uygulamalarından 150 m3/saat transfer uygulamalarına kadar kapasite, maksimum 15 bar değerine kadar basınçlarda
kullanılabilmektedirler.
Avantajları:
Özellikle abrasif, korozif, parçalanmaya müsait hassas ve vizkoz sıvıların transferlerinde çok iyi sonuçlar verir.
• 9 metre derinlikten kendinden emiş yapabilmektedir.
• Hortumlar 2 ile 6 polyamid katmandan oluştuğu için ömrü oldukça uzundur.
• Elektrik motoru, pompa mekanizmasından tamamen bağımsızdır, böylece transfer edilen sıvının motor ile teması söz konusu değildir.
• Bakım işlemi gerektiğinde, sahada ve uygulama alanında kolaylıkla yapılabilmektedir.
• Buna bağlı olarak kolay ve düşük maliyetli işletme, bakım giderleri sözkonusudur.
• Hassas ve sürekli dozajlama yapılabilmektedir.
• Kuru çalışma hiçbir sorun oluşturmaz, sürekli kuru çalışabilir.
• Çift yönlü çalışabildiği için tıkanan emiş hatlarının açılması yada hatların boşaltılması kolaylıkla yapılabilmektedir.
• 0 - 15 bar arasında yüksek basınçta çalışabilir.
• Kolay bakımı vardır, sarf malzemesi sadece hortumdur.
• Yapısında çek valf, salmastra, diyafram, rotor vs gibi sorun yaratma riski yüksek malzemeler yoktur.
Kullanım Alanları:
• Su ve Atıksu Arıtma Tesisleri: Atıksu ve çamur uygulamaları, kireç çamuru, karbür, köpük, sodyum hipoklorit, demir klorit vs. transferleri Filtrepres uygulamaları.
• Kağıt Endüstrisi: Boyalar, ölçülendirme ve tutucu yardımcı kimyasalları, bentonit, nişasta, kalsiyum karbonat, tutkal ve titanyum dioksit transferi.
• Gıda Endüstrisi: Her türlü atığın, melas, şarap, bira, süt mamülleri, tatlandırıcı ve katkıların, şeker şurubu vs. transferleri ve dozajı.
• Tekstil Sanayi: Boyalar, lifler, asitler, atıksu ve çamur uygulamaları.
• Kimya Sanayi: Korozif asit ve bazların transferi, dozajı.
• Boya Sanayi: Pigment, lateks, boya, mürekkep vs. transferleri, dispersiyon besleme.
• Madencilik, mineral işleme, seramik, tarım, inşaat, makina imalatı ve daha birçok sektörde her türlü transfer ve dozaj ihtiyaçları için.
Kadir Fakioğlu
Endüstri Bölümü Satış Yöneticisi
Sisdoz A.Ş.
