T.C. SANAYİ VE TEKNOLOJi BAKANLIĞI- KİMYA SEKTÖRÜ RAPORU (2020) (Bölüm 3)

31.12.2020

1.6. Sektörün Kapasite Kullanımı

Kimya sektöründe kapasite kullanımı, diğer sektörlere verdiği girdileri de göz önünde bulundurursak, ülkenin genel eğilimine bağlı olarak gelişme göstermiştir. Son beş yılda ağırlıklı kapasite kullanım oranı %74,2 olmuştur. Tablo 4. Yıllara Göre Kapasite Kullanım Oranı (Ağırlıklı Ortalama %)

Kaynak: TCMB (NACE REV.2 Kod:20-21-22) 1.7. Sektörün İşyeri Sayısı ve İstihdamı TÜİK verilerine göre göre 2016 yılında kimya sektöründe 337.799 kişi istihdam edilirken bu rakam bir önceki yıla göre %3,7 artarak 2017 yılında 350.404’e ulaşmıştır. Kimya sektörü istihdamının imalat sanayi içindeki payı 2016 yılında %8,6 iken, 2017 yılında %8’ ye yükselmiştir. Tablo 5. Kimya Sektöründe Çalışan Sayısı

Kaynak: TÜİK Şekil 17. Kimya Sektöründe Çalışan Niteliği

2018 yılında kimya sektöründe çalışanların %20,6’sını kadın çalışanlar oluşturmaktadır. Sektör nitelikli insan gücüne istihdam sağlamaktadır. 2016 yılında 23.163 girişimcinin olduğu sektörde girişimci sayısı %4,3 artarak 2017 yılında 24.155’e ulaşmıştır. İmalat sanayi içindeki payı da %6,1’den, %6,2’ye yükselmiştir. Tablo 6. Kimya Sektöründe Girişimci Sayısı

Kaynak: TÜİK 1.8. Sektörün Üretim Değeri TÜİK verilerine göre kimya sektörünün 2017 yılındaki üretim değeri bir önceki yıla göre %30,5 artarak 163 milyar TL olmuştur. Bu değerin %47’si Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin ve %53’ü ise Kauçuk ve Plastik Ürünlerinin İmalatı sektörü tarafından gerçekleştirilmiştir. Tablo 7. Üretim Değeri (TL)

Kaynak: TÜİK 1.9. Sektörün Cirosu TÜİK verilerine göre kimya sektörünün cirosu bir önceki yıla göre %31 artarak 178 milyar TL olmuştur. 2017 yılındaki cirosunun %47,2’si Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin ve %52,3’ü ise Kauçuk ve Plastik Ürünlerinin İmalatı sektörü tarafından gerçekleştirilmiştir. Tablo 8. Kimya Sektörü Cirosu (TL)

Kaynak: TÜİK 1.10. Sektörün Katma Değeri Kimya sektörünün 2017 yılı faktör maliyeti ile katma değerinin imalat sanayi içindeki payı %13,57 olmuştur. Sektörün ürettiği katma değerde en büyük pay %44,1 ile Kauçuk ve Plastik Ürünlerinin İmalatı Sektörüne aittir. Bu sektörü %41,6’lık payla Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı ve %14,4 payla Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa Ait Malzemelerin İmalatı sektörü takip etmiştir. Tablo 9. Kimya Sektörü Katma Değeri (TL)

Kaynak: TÜİK Genel ekonomik aktivitedeki dalgalanmalar açısından öncü bir niteliği olan kimya sektöründe ciro son yıllarda güçlü bir seyir izlemektedir. 2017 yılında kimya sektörünün cirosu 83,7 milyar TL, üretim değeri 75,9 milyar TL, katma değeri ise 19,3 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Dünyanın 18. en büyük ekonomisi olan Türkiye, Dünyada üretimden satışlarda;

Kişisel bakım ürünlerinde 17. sırada,
İnorganik endüstriyel kimyasallarda 19. sırada,
Polimerlerde 21. sırada,
Özel kimyasallarda 22. sırada,
İlaçlarda 27. sırada,
Petrokimyasallarda 44. sıradadır.

Şekil 18. Kimya Sektörünün İmalat Sanayi İçindeki Payı

Şekil 18’de kimya sektörünün imalat sanayi içindeki payı görülmektedir. Buna göre 2017 yılında kimya sektörünün girişim sayısı tüm imalat sanayi içindeki payı %1,38; çalışan sayısının oranı %2,12 ve üretim değeri ise %4,82 olarak gerçekleşmiştir. 1.11. Sektörün Ar-Ge Faaliyeti Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleri araştırması kapsamında kamu kuruluşları, vakıf üniversiteleri ve ticari kesim anket sonuçları ile devlet üniversitelerinin bütçe ve personel dökümlerine dayalı olarak yapılan hesaplamalara göre Türkiye’de gayrisafi yurtiçi Ar-Ge harcaması 2015 yılında bir önceki yıla göre %17,1 artarak 20 milyar 615 milyon TL olarak hesaplanmıştır. Bir önceki yıl %1,01 olan gayrisafi yurtiçi Ar-Ge harcamasının gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki payı 2015 yılında %1,06’ya yükseldi. . Bu oran 2013 yılında %0,95’dır.Gayrisafi yurtiçi Ar-Ge harcamalarında ticari kesim %50 ile en büyük paya sahipken bunu %39,7 ile yükseköğretim kesimi ve %10,3 ile kamu kesimi takip etti. Ar-Ge harcamalarının 2015 yılında %50,1’i ticari kesim tarafından finanse edilirken bunu %27,6 ile kamu kesimi, %18,1 ile yükseköğretim kesimi, %3,2 ile yurtiçi diğer kaynaklar ve %1,1 ile yurtdışı kaynaklar takip etti. Tam Zaman Eşdeğeri (TZE) cinsinden 2015 yılında toplam 122 288 kişi Ar-Ge personeli olarak çalıştı. Bir önceki yıla göre TZE cinsinden Ar-Ge personeli sayısındaki artış %5,9 oldu. Ar-Ge personelinin sektörler itibarı ile dağılımına bakıldığında ise, TZE cinsinden toplam Ar-Ge personelinin 2015 yılında %54,5’i ticari kesimde, %35,4’ü yükseköğretim kesiminde ve %10,1’i kamu kesiminde yer aldı. Kimya sektöründe ticari kesim Ar-Ge harcaması 2018 yılında bir önceki yıla göre %73,1 oranında artarak 1572 milyon TL, olarak gerçekleşmiştir. Kimya sektörü Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge harcamasının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) içindeki payı 2012, 2013, 2014 ve 2015 yıllarında %0,04 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 10. Kimya Sektöründe Ar-Ge Harcaması (Milyon TL) (2018)

Kaynak: TÜİK (NACE REV.2 Kod:(19-20)1 -21-22) (5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu'nun gizlilik ilkesine göre veriler toplu olarak verilmiştir.) *Bu rapor T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı – Sanayi Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanmıştır. KAYNAKÇA