Proses güvenliği; kazalara, yangınlara, patlamalara veya diğer yıkıcı olaylara yol açabilecek potansiyel tehlikeleri önlemeyi ve azaltmayı amaçlayan endüstriyel operasyonların kritik bir yönüdür. Yıllar içinde teknolojideki gelişmeler, proses güvenliği önlemlerinin geliştirilmesinde önemli bir rol oynamış ve endüstriyel tesisleri çalışanlar ve çevredeki topluluklar için daha güvenli hale getirmiştir.
Bu makalede proses güvenliği alanındaki en son teknolojiler ele alınmakta, bu teknolojilerin uygulamaları, faydaları ve çeşitli endüstriyel sektörlerdeki risklerin en aza indirilmesine katkıları incelenmektedir.
Nesnelerin İnterneti (IoT) ve Endüstriyel Sensörler
Nesnelerin İnterneti (IoT) birçok sektörde devrim yaratmıştır ve proses güvenliği de bir istisna değildir. IoT tabanlı sistemler, endüstriyel süreçlerin çeşitli yönlerini gerçek zamanlı olarak izlemek ve kontrol etmek için endüstriyel sensörleri, akıllı cihazları ve veri analitiğini entegre eder.
Bu sensörler sıcaklık, basınç, akış hızları, gaz konsantrasyonları ve ekipman performansı gibi kritik parametrelerin sürekli olarak izlenmesini sağlar.
IoT özellikli sensörler tarafından toplanan gerçek zamanlı veriler, operatörlerin potansiyel sorunları tehlikeli durumlara dönüşmeden önce tespit etmelerini sağlar. Ayrıca, IoT sistemleri otomatik yanıtları veya uyarıları tetikleyerek kazaları önlemek için hızlı eylemler yapılmasını sağlayabilir. IoT odaklı proses güvenliği çözümleri ile endüstriler kestirimci
bakım sağlayabilir, arıza süresini azaltabilir ve genel operasyonel verimliliği artırabilir.
Makine Öğrenimi ve Yapay Zeka (AI)
Makine öğrenimi ve
yapay zeka çeşitli alanlarda vazgeçilmez araçlar haline gelmiştir ve proses güvenliğinde de önemli adımlar atmaktadır. Bu teknolojiler, kalıpları ve anormallikleri belirlemek için geçmiş süreç verilerinden ve gerçek zamanlı bilgilerden yararlanarak tahmine dayalı güvenlik analizi sağlar.
Makine öğrenimi algoritmaları potansiyel güvenlik risklerini, ekipman arızalarını ve anormal süreç davranışlarını tahmin ederek proaktif risk yönetimi ve olayların önlenmesini sağlayabilir. Ayrıca, yapay zeka odaklı sistemler, eğilimleri ve potansiyel sistemik sorunları belirlemek için güvenlik raporları, bakım kayıtları ve olay günlükleri dahil olmak üzere farklı kaynaklardan gelen büyük miktarda veriyi analiz edebilir.
Yapay zeka, veri analizi yeteneklerini geliştirerek endüstrilerin veri odaklı kararlar almasını,
güvenlik önlemlerine öncelik vermesini ve riskleri en aza indirmek için süreç operasyonlarını optimize etmesini sağlar.
Uzaktan İzleme ve Artırılmış Gerçeklik (AR)
Uzaktan izleme ve AR teknolojilerinin karmaşık ve tehlikeli ortamlarda proses güvenliğini artırmada çok değerli olduğu kanıtlanmıştır. Uzaktan izleme sistemleriyle, operatörler ve güvenlik personeli uzak konumlardan gerçek zamanlı verilere ve video akışlarına erişebilir ve yüksek riskli alanlarda fiziksel varlık ihtiyacını azaltır.
AR teknolojisi, sahadaki personelin ekipman kılavuzları, güvenlik prosedürleri ve gerçek zamanlı veriler gibi dijital bilgileri fiziksel ortamın üzerine yerleştirmesini sağlar. Bu, kritik
bilgilere anında erişim sağlar, durumsal farkındalığı artırır ve acil durumlar veya anormal olaylar sırasında daha hızlı müdahale sürelerini kolaylaştırır.
Güvenlik Enstrümanlı Sistemler (SIS)
Güvenlik Enstrümanlı Sistemler (SIS), arızanın sonuçlarının ağır olabileceği sektörlerde proses güvenliğinin sağlanmasında kritik bileşenlerdir. SIS, proses koşullarını izlemek ve önceden belirlenmiş limitler aşıldığında güvenlik önlemlerini otomatik olarak başlatmak için donanım ve yazılım çözümlerinin bir kombinasyonunu kullanır. Bu sistemler, tehlikeli olayların artmasını önlemek için güvenlik kilitleri, acil kapatma valfleri ve alarmlar kullanır.
SIS teknolojisindeki ilerlemeler sayesinde endüstriler daha yüksek güvenlik bütünlüğü seviyelerine ulaşabilir ve güvenlik standartları ve yönetmeliklerine uyum sağlayabilir.
Sanal Gerçeklik (VR) Eğitimi
Yetkin ve iyi hazırlanmış personel, güvenli bir çalışma ortamının sürdürülmesi için gerekli olduğundan eğitim, proses güvenliğinin temel bir unsurudur. Sanal Gerçeklik (VR) eğitimi, proses güvenliği eğitimi alanında oyunun kurallarını değiştiren bir unsur olarak ortaya çıkmıştır.
VR tabanlı eğitim, çalışanların gerçek hayattaki riskler olmadan simüle edilmiş tehlikeli senaryoları deneyimlemelerine olanak tanır. Çalışanlar kontrollü bir sanal ortamda acil
durum müdahale prosedürlerini uygulayabilir, kritik durumlarla başa çıkmayı öğrenebilir ve güvenlik protokollerine aşina olabilirler.
Bu sürükleyici eğitim yaklaşımı, akılda tutma, karar verme ve güven duygusunu geliştirerek güvenlik konusunda daha bilinçli bir işgücüne yol açar.
Sektörler gelişmeye ve teknolojik yenilikleri benimsemeye devam ederken, proses güvenliği güvenli ve verimli operasyonların sağlanmasında ön planda olmaya devam etmektedir.
Nesnelerin İnterneti, makine öğrenimi, yapay zeka, uzaktan izleme, artırılmış gerçeklik, güvenlik enstrümanlı sistemler ve sanal gerçeklik eğitimi gibi teknolojilerdeki en son gelişmeler, endüstrilerin proses güvenliğine yaklaşımını dönüştürüyor.
Endüstriyel tesisler bu teknolojilerin gücünden yararlanarak riskleri proaktif bir şekilde
belirleyip azaltabilir, operasyonel süreçleri optimize edebilir ve işgücünün ve çevrenin refahını koruyabilir.
Teknoloji ilerlemeye devam ettikçe, proses güvenliğinin geleceği daha da umut verici olasılıklar içeriyor ve gelecek nesiller için daha güvenli ve daha sürdürülebilir endüstriyel operasyonları teşvik ediyor.
Kaynaklar
• https://accent-systems.com/how-artificial-intelligence-canimprove-safety-at-workplaces/
• https://www.3ds.com/manufacturing/manufacturing-workforce/virtual-reality-in-manufacturing-workplace-safety
• https://www.ecoonline.com/glossary/safety-instrumentedsystems-sis
• https://www.maintworld.com/News/How-and-why-IoT-enhancesmanufacturing-safety
Derleme ve Çeviri : B. Serhat Cengiz