Yara örtüleri geleneksel ve modern yara örtüleri olmak üzere iki grupta incelenebilir. Geleneksel yara örtülerine; gazlı bez, yara bandı, bandaj, pamuk, yün vb. gibi ürünleri verebiliriz.
Geleneksel örtüler yara yayılımını engelleyen kuru örtülerdir.
Geleneksel örtüler, yara iyileşmesi için nemli bir ortam sağlayamadığından modern malzemelerle değiştirilmiştir [Krishnan vd.,2019, Sezer vd.,2011, Dhivya vd.,2015, Viji vd.,2015].
Modern yara örtüleri tipik olarak sentetik polimerlere dayanır ve pasif, interaktif ve biyoaktif olarak sınıflandırılır.
Yarayı örtmek için gazlı bez, tül vb. gibi pasif örtüler kullanılır. Böylece yara alt kısımda iyileşebilir.
İnteraktif yara örtüler; filmler, köpükler, hidrokolloidler ve hidrojeller formunda kullanılabilir [Dhivya vd.,2015, Viji vd.,2015, Mogoşanu vd.,2014].
Biyoaktif yara örtüleri; kollojen, hiyaluronik asit, aljinat vb. gibi biyopolimerlerden üretilir. Bu yara örtüleri zaman zaman yara iyileşme sürecini artırmak için antimikrobiyallerde içermektedir [Krishnan vd.,2019].
Yukarıda sınıflandırılan yara örtü malzemelerine örnekler verecek olursak; hidrokolloid yara örtüleri emici bileşenlerden (tipik olarak karboksimetilselüloz, pektin veya jelatin) oluşur. Hidrokolloidler minimum ile orta miktarda drenaj emebilir [Vowden vd., 2017].
Pediatrik yara bakımlarında çıkartılırken dokuya zarar vermediği için tercih sebebidir [Boateng vd.,2007]. Hidrojeller sentetik polimerlerden yapılmış çözenmeyen hidrofilik maddelerdir.
Genellikle açık veya şeffaf olduklarından örtü malzemesi çıkarılmadan yara izlenebilir.
Dezavantajı olarak bakteriyel çoğalıma yol açabileceğinden, kötü koku ve eksüda oluşumundan bahsedilmiştir [Krishnan vd.,2019, Vowden vd., 2017]. Film örtüler; akrilik bir yapışkanla kaplanmış esnek şeffaf poliüretan tabakalardır.
Bu örtüler yarı geçirgendir. Hastanın vücuduna kolayca uygulanır. Filmler saydam olduğundan yara kolayca izlenebilir. Film yara örtülerinin kullanımı kolaydır, ucuzdur, oksijen ve su buharına yarı geçirgendir [Vowden vd., 2017, Krishnan vd.,2019].
Köpük yara örtüleri; yarı geçirgendir ve bakteri bariyerli ile hidrofobik veya fidrofiliktir. Poliüretan veya silikon bazlıdırlar. Yaraya ısı yalıtımı sağlar, nemli bir yara ortamı yaratır, yapışmaz ve atravmatik olarak örtü malzemesinin uzaklaştırılmasına izin verir.
Antimikrobiyaller, nemlendiriciler veya antiinflamatuar analjezikler gibi ajanları yaraya bırakan köpük örtüler de mevcuttur [Vowden vd., 2017]. Aljinat yara örtüleri, kahverengi deniz yosunundan elde edilen lifli bir üründür.
Aljinat yara sıvısıyla temas ettiğinde bir jel oluşturur. Oluşan bu jel yaraya sıkışan lifi ortadan kaldırır ve sargının fazla travma olmadan giderilmesine yardımcı olur.
Ayrıca bu yara örtüleri, ağırlığının 20 katına kadar sıvı içine emebilmektedir [Vowden vd., 2017, Krishnan vd.,2019]. Biyoaktif yara örtüleri, doğal dokulardan veya yapay kaynaklardan türetilmiş doku tasarımlı ürünleri içerir.
Biyomalzeme normal yara iyileşiminde ve yeni doku oluşumunda hayati rol oynar. Bu yara örtüleri bütünsel iyileşme aktivitesine sahiptir. Antimikrobiyal ajanlar, insülin gibi biyoaktif bileşiklerin salınımına destek sağlayabilir [Georgescu vd.,2017].
Günümüzde kullanılan topikal antimikrobiyal ajanlar arasında iyot içeren ürünler (kadoxomer iyot ve povidon iyot), gümüş içeren ürünler (gümüş sülfadiazin ve iyonik gümüş emdirilmiş örtüler) ve poliheksamin gibi antiseptik maddeler içeren ürünler bulunmaktadır [Vowden vd., 2017].
