Politan Poliüretan Genel Müdürü Sayın Ruşit Ümit, poliüretan malzeme kullanarak ürettikleri nihai ürün ve ürün grupları, hedef sektörleri hakkındaki sorularımızı yanıtladı.
Okurlarımıza kısaca kendinizden, eğitim durumunuzdan ve sektördeki profesyonel özgeçmişinizden bahsedebilir misiniz?
Orta ve lise öğrenimimi Kadıköy Anadolu Lisesi’nde tamamladıktan sonra, 1995 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Kimya Mühendisliği bölümünden mezun oldum.
Daha sonra ABD University of Pittsburgh’da İşletme dalında yüksek lisans (MBA) yaptım. 1998 yılından beri Politan’da önce Ticaret Müdürü, daha sonra Üretim Müdürü, şimdi de Genel Müdür olarak görev yapmaktayım.
Firmamız 1986 yılında İstanbul’un Topçular semtinde 100 metrekarelik bir dükkanda kurulmuştur. 1992’de Topçular’dan Hadımköy’e kendi binamıza taşındık.
Şu an 3000 metre kare kapalı alan üzerinde faaliyetimizi sürdürüyoruz. Burada kumlama, döküm makinelerimiz, fırınlarımız, torna taşlama finisaj bölümümüz, kalıphanemiz ve laboratuvarımız vardır.
Poliüretan malzeme kullanarak üretmiş olduğunuz nihai ürün ve ürün gruplarınız nelerdir? Ürün özelliklerinizden bahsedebilir misiniz?
Çok geniş bir ürün yelpazemiz vardır. Tekerlek kaplamaları, elekler, kalıp yayları, plakalar, merdane kaplamaları, vibrasyon kazan kaplamaları, petrol ve doğal gaz temizleyici pigler, oluklu mukavva makinaları için anviller, kaplinler başlıca ürünlerimiz arasında sayılabilir.
Tesisimizde çok küçük 3-5 gramlık parçalardan 1 tonun üzerindeki parçalara kadar üretim yapılmaktadır.
Bizim ürettiğimiz ürünlerde aranan başlıca özellikler; çok geniş sertlik aralıklarında aşınmaya, darbeye ve dinamik yorgunluğa dayanıklılık ve aynı zamanda elastomerlere özgün olan esnekliktir. Bazen ürünlerden bu özelliklerini değişik kimyasal ortamlarda da korumaları isteniyor.
Bu kadar geniş ürün yelpazesi ve değişik çalışma şartları olunca bunu tek tip poliüretan hammadde ile başarmak mümkün değil. Bu yüzden çok değişik hammadde grupları kullanmaktayız. Hatta diyebilirim ki; Türkiye’de bizim kadar hammadde çeşitliliği sunan başka bir poliüretan döküm firması yoktur.
Nihai ürününüze hangi sektörlerden talep geliyor?
Az evvel saydığım ürünler madencilik, cam, ambalaj, metal işleme, tekstil, petrol ve doğal gaz, yol bakımı, mermercilik, inşaat makinaları, otomotiv sektörlerinden talep edilmektedir. Son zamanlarda deniz üzerinde kurulu rüzgar türbinlerinden karaya enerji nakil kabloları için koruyucular üretiyoruz.
Laboratuvar ve Ar-Ge faaliyetleriniz hakkında bilgi verebilir misiniz? Ürününüzde poliüretan malzemeyi ne şekilde, hangi işlemlerden geçirerek ve ne amaçla kullanmaktasınız?
Nihai ürün elde etmek için biz prepolimer kullanıyoruz. Bilindiği gibi poliüretan elde etmek için bir poliol ve bir izosiyanata ihtiyaç vardır. Bizim gibi firmalara prepolimer üreten firmalar, genellikle iki ana grup izosiyanat kullanıyorlar: TDI bazlı veya MDI bazlı.
Diğer taraftan, kullanacağınız poliola göre TDI polieter ve TDI poliester veya MDI polieter ve MDI poliester elastomer prepolimerleri elde ediliyor. Bunların her biri değişik özellikler kombinasyonuna sahiptir.
Bu saydığım geniş ürün yelpazesini gerçekleştirmek için biz bu dört grubu da kullanıyoruz. Hatta bunlara ilaveten başka sistemler de kullanabiliyoruz: NDI ve Caprolactam gibi.
Biz döküm yoluyla poliüretan elastomer parçalar üreten bir firmayız. Dolayısı ile arzu ettiğimiz parçayı üretebilmek için mutlaka bir kalıp gerekiyor.
Kalıplarımızı genellikle kendi bünyemizde tasarlayıp üretiyoruz. Uygun kalıp temin edildikten sonra elde etmek istediğimiz ürüne göre 2 veya 3 ana hammadde artı değişik katkı maddeleri uygun sıcaklıklara getiriliyor. Kullanacağımız kalıbın da formülasyona uygun sıcaklığa getirilmesi gerekiyor.
Daha sonra karışım yapılıp kalıba döküm yapılıyor. Nihai üründe hava boşlukları olmaması için tüm karışımlar dökümden önce vakumlanıyor.
Uygun kalıplama sürelerinden sonra parçalar kalıptan alınıyor ve de parçalara ısıl işlem uygulanıyor. Son olarak da bitmiş ürünlerin finisaj işlemleri (çapak alma, kesim, taşlama, vb.) yapılıyor.
2007 yılından bu yana şirketimiz ISO 9001 kalite belgesine sahiptir. Laboratuvarımızda analitik ve mekanik testler yaparak, her şeyden önce üretimde kullandığımız hammaddelerin ve uyguladığımız formüllerin özelliklerini kontrol ediyoruz.
Aynı zamanda müşterilerden bize gelen talep üzerine laboratuvarımızda hammaddelerin kimyası üzerinde oynayarak bazı özelliklere yönelik iyileştirmeler yapıyoruz.
Bu sayede daha genel uygulamalar için geliştirilmiş hammaddeleri bazı özel uygulamalar için daha uygun hale getiriyoruz.
Bu konularla ilgili Ar-Ge çalışmalarımız var. TEYDEB ile bir araştırma projesini başarı ile sonuçlandırdık ve şu an yabancı bir firma ile bir Eureka projesi üzerine hazırlık çalışmaları yapıyoruz.
Poliüretan malzemenin nihai ürününüze katmış olduğu avantajlar, kalite, değer vs. nelerdir?
Çalıştığımız poliüretan sistemler termoset elastomerlerdir ve bir elastomerin tüm özelliklerine sahiptir. Dolayısı ile birçok uygulamada konvansiyonel kauçuklardan daha üstün performans göstermektedirler.
Saymış olduğum özelliklere sahip poliüretan elastomerden yapılan bir ürün, plastik, kauçuk hatta metal ürünlerden çok daha uzun ömürlüdür. Poliüretan elastomerin teknolojik açıdan da bir avantajı var. Kauçuğu, ve plastiği şekillendirmek için aynı zamanda sıcaklık ve basınç gerekiyor.
Poliüretanda hammadde sıvı olduğu için açık (yani çok basit) kalıpta bile döküm yapabiliyorsunuz. Ayrıca mekanik olarak (torna, freze) şekillendirebiliyorsunuz. Bu özellik poliüretanı çok düşük adetler için bile ekonomik olarak uygun kılıyor.
Hedef ve projeleriniz arasında poliüretan malzeme kullanılarak oluşturulacak yeni bir nihai ürün var mı?
Biz, müşteri odaklı çalışan bir firmayız. Ürünlerimizin %99 gibi bir bölümü sipariş üzerine üretilir. Bu yüzden yeni bir nihai ürün gibi tanımlanamayabilir ama daha çok yeni ürün grupları oluşturmak gibi projelerimiz var.
Bunlardan bir tanesi; gıda ile temasa %100 uygun FDA vb. kuruluşlardan onaylı hammadde grupları ile gıda sanayine hitap edebilecek ürünler geliştirmektir. Bir diğer projemiz de; yüksek sıcaklığa dayanıklı ürünler geliştirmektir. Mevcut ürünlerimiz 800C dayanmaktadır. Daha yüksek sıcaklıklara dayanan ürünlerle ilgili çalışmalarımız vardır.
Poliüretan hammadde kullanılarak üretilmiş en ilginç nihai ürün sizce nedir?
2008 yılında Hollandalı bir firmayla ortak geliştirdiğimiz bir parça vardı. Deniz üstünde kurulan rüzgar jeneratörlerinde üretilen elektriğin karaya iletimini sağlayacak kabloların döşenmesi amacıyla kullanılacak bir çeşit kılavuz görevi görecek bir parçaydı.
Toplam 6 m boyunda, her biri değişik sertlikte ve değişik hammadde grubundan oluşan 5 farklı poliüretan parçanın birleştirilmesiyle oluşan bir üründü. 130 mm kalınlığındaki kablonun tamamen uzaktan kumandalı bir robot tarafından denizin 45 m altında sorunsuz bir şekilde monte edilmesine olanak sağlamak için tasarlanmıştı.
