Korozyonun Çevresel Etkileri
Korozyon, metaller çevreleriyle reaksiyona girdiğinde, genellikle nem, oksijen ve diğer aşındırıcı maddelerin varlığında meydana gelen doğal bir süreçtir. NACE (eski adıyla Ulusal Korozyon Mühendisleri Birliği) tarafından 2016 yılında yapılan ve “Korozyon Teknolojisinin
Uluslararası Önleme, Uygulama ve Ekonomi Ölçütleri (IMPACT)” adlı yayında ele alınan bir çalışmaya göre, korozyon dünya çapında 2,5 trilyon ABD doları tutarında bir maliyete neden olmaktadır.
Bu miktar yaklaşık olarak toplam global Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYİH) yüzde 3,4’üne eşittir. Korozyon her ne kadar küçük bir sorun gibi görünse de ekosistemleri, insan sağlığını ve altyapıyı etkileyebilecek ciddi çevresel sorunlara yol açabilir. Korozyonun çevresel etkileri
aşağıdaki başlıklar altında incelenebilir:
Enerji Tüketimi: Korozyon, malzemelerin bozulmasını hızlandırarak bakım, onarım ve korozyona uğramış bileşenlerin değiştirilmesi işlemlerinin artmasına neden olur. Üretim, nakliye ve kurulum dahil olmak üzere bu süreçlerde kullanılan enerjinin genel karbon ayak
izi ve çevre üzerinde ciddi etkisi bulunmaktadır.
Kaynakların Tükenmesi: Korozyon, metal bazlı altyapı ve ekipmanların bozulmasına yol açar. Korozyona uğrayan bu yapıları değiştirmek veya onarmak için çelik, demir ve diğer metaller gibi büyük miktarlarda kaynağa ihtiyaç vardır. Bu metallerin çıkarılması ve
üretimi, kaynakların tükenmesinin yanı sıra madencilik, enerji tüketimi ve sera gazı emisyonları gibi ilgili çevresel sorunlara da katkıda bulunur.
Hava Kirliliği: Bazı korozyon türleri, havada asılı kalan metal oksitlerinin ve diğer partiküllerin oluşumuna yol açabilir. Bu partiküller, insanlar ve hayvanlar tarafından solunduğunda solunum sorunlarına ve diğer sağlık sorunlarına neden olabilir. Korozyondan
kaynaklanan hava kirliliği ayrıca duman oluşumuna katkıda bulunabilir ve kentsel alanlarda hava kalitesini kötüleştirebilir.
Su Kirliliği: Borular, tanklar ve ekipmanlar gibi metal yüzeylerin korozyona uğraması metal iyonlarının suya karışmasına neden olabilir. Endişe verici yaygın metaller arasında kurşun, bakır, demir ve çinko bulunmaktadır. Bu metaller suya sızdığında, suyu kirleterek insanlar ve sucul yaşam için sağlık riskleri oluşturabilir.
Örneğin, içme suyundaki kurşun kirliliği bilinen bir sağlık problemidir. Korozyon ürünleri suyun kimyasal bileşimini de değiştirebilir. Örneğin, demir korozyona uğradığında, demir oksitler ve hidroksitler oluşturmak için sudaki oksijen ve diğer maddelerle reaksiyona girebilir. Bu bileşikler su kalitesini, tadını ve kokusunu etkileyebilir ve sudaki diğer kimyasallarla reaksiyona girerek istenmeyen bileşiklerin oluşmasına yol açabilir.
Kimyasal Kirlenme: Korozyon çevreye zehirli kimyasallar ve ağır metaller yayabilir. Örneğin, eski sıhhi tesisat sistemlerindeki kurşun borular korozyona uğrayarak içme suyuna kurşun salabilir ve insanlar, özellikle de çocuklar ve hamile kadınlar için ciddi sağlık riskleri oluşturabilir.
Ötrofikasyon: Korozyon, fosfat ve diğer kimyasalların salınımı nedeniyle su kütlelerinde besin zenginleşmesine neden olabilir. Aşırı besin maddeleri ötrofikasyona yol açarak su ortamlarında alg patlamaları ve ölü bölgeler oluşturabilir, bu da deniz yaşamına ve biyolojik
çeşitliliğe zarar verir.
Altyapı Hasarları: Korozyona uğramış altyapılar, halk sağlığı için ciddi tehlikeler oluşturur. Örneğin, korozyona uğramış bir köprü çökebilir, korozyona uğramış bir boru hattı patlayabilir ve destek kirişleri arızalanabilir. Bu arızalar yaralanmalara, can kaybına ve maddi hasara neden olabilir.
Korozyon ayrıca boru hatlarından, depolama tanklarından ve endüstriyel ekipmanlardan sızıntılara ve dökülmelere yol açabilir. Bu sızıntılar çevreye tehlikeli maddeler salabilir,
potansiyel olarak toprak ve su kirliliğine neden olarak ekosistemlere ve insan sağlığına zarar verebilir.
Atık Üretimi: Korozyon, pas ve aşınmış malzeme şeklinde atık üretir. Çevrenin daha fazla kirlenmesini önlemek için uygun işlem gerektirebileceğinden, bu atığın bertaraf edilmesi zor olabilir.
Küresel Isınma: Korozyon, dolaylı olarak sera gazı emisyonlarına katkıda bulunur. Ek metal üretim ve bakım süreçlerine duyulan ihtiyaç sera gazlarını serbest bırakarak iklim değişikliğinin hızlanmasına yol açar.
Köprüler, binalar ve endüstriyel ekipmanlar gibi korozyona uğramış altyapının bakımı ve onarımı genellikle önemli miktarda enerji girdisi gerektirir. Yedek parça üretimi, nakliye, kaynak veya diğer onarım teknikleri de dahil olmak üzere bu enerji yoğun süreçler, karbondioksit gibi sera gazlarının salınımına neden olabilir.
Korozyon aynı zamanda metallerin bozulmasını hızlandırarak değiştirilmelerini gerektirmektedir. Yeni metallerin üretimi, sera gazı emisyonlarına katkıda bulunan madencilik, arıtma ve eritme gibi enerji yoğun süreçleri içerir.
Ayrıca, metal üretimi için gerekli hammaddelerin çıkarılması ve madencilik, habitat tahribatına yol açabilir ve çevresel sorunları daha da olumsuz hale getirebilir.
The Ohio State University tarafından yürütülen araştırmaya göre, çelik üretiminde karbon ayak izini azaltmaya yönelik önlemler bir an önce hayata geçirilmezse, çelik endüstrisinin sera gazı emisyonları 2030 yılına kadar dünyadaki toplam karbon emisyonlarının yaklaşık
%27,5’ini oluşturabilir. Korozyona uğramış çeliğin, bu emisyonların yaklaşık %4 ila 9’una yol açabileceği öngörülmektedir.
Sonuç olarak korozyonun çevresel etkilerini azaltmak için çeşitli önleyici tedbirler ve araçlar kullanılmaktadır. Bunlar arasında koruyucu kaplamaların kullanımı, katodik koruma sistemleri, korozyona dayanıklı alaşımlar ve düzenli bakım programları yer almaktadır.
Korozyon önleme ve kontrol stratejilerine yatırım yapılarak korozyonun çevre üzerindeki olumsuz etkileri en aza indirebilir ve metal bazlı altyapı ve ekipmanların ömrü uzatılabilir.
Kaynaklar
https://news.osu.edu/reducing-steel-corrosion-vital-to-combating-climatechange/
https://www.corrosionpedia.com/the-8-most-common-forms-of-metalcorrosion/2/1680
Hazırlayan - Murat Soygür
