Küresel olarak, bitkisel ilaç, modern allopatik tıbbın önemli bir alternatifi olarak kabul edilmiştir. Her ne kadar bitkisel ilaçlar toplumda çok popüler olsa da, tıbbi tedavi alanındaki potansiyelleri için sadece birkaç şifalı bitki bilimsel olarak değerlendirilmiştir.
Çoğu ülkede, bitkisel ilaçlar, ilaç olarak düzenlemede yetersiz kalır, kayıt dışıdır ve genellikle sağlık otoriteleri tarafından kontrol edilmezler. Bu yüzden bitkisel ilaçların güvenliği endişeye neden olmaktadır.
Amerika Birleşik Devletleri’nde, Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), 50.000’den fazla advers etkinin bitkisel ve diğer besin takviyeleri yüzünden oluştuğunu tahmin etmektedir. [1] Ayrıca, çoğu bitkisel ilaç için etkinlik kanıtlanmamıştır ve kalite güvence altına alınmamıştır.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Geleneksel Tıp 2014-2023 Stratejisi (TM), bilgi tabanını genişleterek ve düzenleyici ve kalite güvence standartları hakkında rehberlik sağlayarak TM’nin güvenliğini, etkinliğini ve kalitesini artırmaya odaklanmıştır.
Bitkisel ilaç ürünleri arasında otlar, bitkisel materyaller, bitkiselpreparatlar ve bitki kısımları, diğer bitkisel materyaller veya aktif içeriklerin kombinasyonlarını içeren bitmiş bitkisel ürünler bulunur. [ 3 ] Otlar ham bitki materyalini içerir; örneğin yapraklar, çiçekler, meyveler, tohumlar ve saplar. Bitkisel malzemeler arasında, bitkilere ek olarak, taze meyve suları, zamklar, sabit yağlar, uçucu yağlar, reçineler ve kuru ot tozları bulunur.
Bitkisel preparatlar bitmiş bitkisel ürünler için temel teşkil eder ve parçalanmış veya toz halindeki bitkisel materyalleri veya bitkisel materyallerin özlerini, tentürlerini ve yağ yağlarını içerebilir. Bitmiş bitkisel ürünler, bir veya daha fazla bitkiden yapılan bitkisel preparatlardan oluşur.
Bitkisel preparatlarla ilgili düzenlemeler ülkeden ülkeye değişmektedir. Küresel olarak, çeşitli farklı düzenleyici yaklaşımlar aşağıdaki gibidir:
Tüm ürünler için aynı yasal şartlar, tüm ürünler için aynı yasal şartlar ve bitkisel ilaçlar için gerekli olmayan belirli kanıt türleri, bitkisel ilaçlar için tüm yasal şartlardan muafiyet, kayıt veya pazarlama izni ile ilgili bitkisel ilaçlar için tüm yasal şartlardan muafiyet, tüm düzenleyici gereksinimlere tabi bitkisel ilaçlar, bitkisel ilaçlar, tescil veya pazarlama yetkisi ile ilgili yasal gerekliliklere tabidir.
Avrupa’da, pazarlama onayı için [ 5 ] bitkisel hazırlıklar aşağıdaki gibi üç kategoride sınıflandırılır:
-Geleneksel tıbbi kullanım hükümleri, yeterli güvenlik verisi ve makul etkinlik temelinde kabul edilmiştir.
-İyi bilinen tıbbi kullanım hükümleri, tıbbi ürünlerin aktif maddelerinin, Avrupa Birliği içinde en az 10 yıl boyunca tanınmış bir etkinlikte iyi bilinen tıbbi kullanımda olduklarını belirleyen bilimsel literatürün sağlanmasıyla kanıtlanmıştır ve güvenlik seviyesi bir ürünün altında sınıflandırılabilecek kabul edilebilirliktedir.
-Şirketin kendi gelişimindeki güvenlik ve etkinlik verileri tek başına veya kendi çalışmalarının ve bibliyografik verilerin bir kombinasyonudur.
FDA Botanik İlaç Geliştirme Rehberi [6], yeni ilaç uygulamalarına sunulacak olan bitkisel ilaçların uygun gelişim planlarını ve araştırma amaçlı yeni ilaç uygulamalarının sunulmasına ilişkin spesifik önerileri açıklamaktadır.
Botanik terimi, bitki materyalleri, algler, makroskopik mantarlar ve bunların kombinasyonlarını içeren ürünler anlamına gelir. FDA rehberliği, araştırma amaçlı yeni ilaç uygulamalarının, ilacın insanlarda test için güvenli olduğunu ve klinik protokolün amaçlar için uygun şekilde tasarlandığını kanıtlamak için yeterli bilgi içermesini önerir.
Klinik olmayan farmakoloji / toksikoloji çalışmaları için genel yasal düzenleme gerekliliklerine ek olarak, etkinlik ve güvenlilik için klinik kanıtlar-botanik ilaçlar için, botaniklerin güvenliğini ve kalitesini sağlamak için aşağıdaki gibi özel gereksinimler vardır:
• Ürünün tanımı ve önceki insan deneyiminin belgelenmesi:
-Kullanılan bitkisel hammaddelerin ve bilinen aktif bileşenlerin veya kimyasal
bileşenlerin tanımı.
-Önceki insan deneyimi.
• Kalite kontrol:
-Botanik hammadde.
-Botanik ilaç maddesi ve ilaç ürünü.
• Karekterizasyon, kimyasal karakterizasyon, üretim süreçleri, biyolojikanaliz, şartnameler, stabilite, mevcut iyi imalat uygulamaları veçevresel değerlendirme.
• Terapötik tutarlılığı sağlamanın kanıtı:
-Botanik hammadde kontrolü.
-Kimyasal testlerle kalite kontrolü ve üretim kontrolü.
-Biyolojik tahlil.
-Klinik veriler: Doz-yanıt verileri ve çoklu parti klinik verileri.
Fitofarmasötikler için yönetmelikte yapılacak yeni düzenlemeler, ABD, Çin,ve diğer ülkeler ile uyumlu olmalıdır. Bu yeni düzenlemenin, botaniklerden yeni ilaçların yeniliklerini ve gelişimini bilimsel bir şekilde teşvik etmesive bitkisel ürünlerin modern tıp tarafından kullanılmasının kabul edilmesine yardımcı olması beklenmektedir. Bu düzenlemelerin, akademi, araştırmacılar ve endüstri için fitofarmasötik ilaç geliştirme araştırmalarını teşvik
edecektir. [ 8]
Gülşah Gedik Dr. Öğr. Üyesi /Assist. Prof. Phd. Trakya Üniversitesi / Trakya University Eczacılık Fakültesi / Faculty of Pharmacy Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı Department of Pharmaceutical Technology
Referanslar \ References
1. FDA Should Take Further Actions to Improve Oversight and Consumer Understanding GAO-09-250: Published: 29 January, 2009. Publicly Released: 2 March, 2009. [Last accessed on 2016 Mar 07].
Available from: http://www.gao.gov/products/GAO-09-250 .
2. WHO Traditional Medicine Strategy 2014-2023. Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2013. [Last accessed on 2016 Mar 07]. Available from: http://www.who.int/medicines/
publications/traditional/trm_strategy14_23/en/ [Google Scholar]
3. World Health Organization General Guidelines for Methodologies on Research and Evaluation of Traditional Medicine. 2000. [Last accessed on 2016 Mar 04]. Available from: http://www.
whqlibdoc.who.int/hq/2000/WHO_EDM_TRM_2000.1.pdf .
4. World Health Organization. Regulatory Situation of Herbal Medicines a Worldwide Review. 1998. [Last accessed on 2016 Mar 04]. Available from: http://www.who.int/medicinedocs/pdf/
whozip57e/whozip57e.pdf .
5. European Medicines Agency Herbal Medicinal Products. [Last accessed on 2016 Mar 07]. Available from: http://www.ema.europa.eu/ema/index.jsp?curl=pages/regulation/general/general_
content_000208.jsp# .
6. Food and Drug Administration Botanical Drug Development Guidance for Industry. 2015. Aug, [Last accessed on 2016 Feb 24]. Available from: http://www.fda.gov/downloads/Drugs/
GuidanceComplianceRegulatoryInformation/Guidances/UCM458484.pdf .
7. Narayana DA, Katiyar C. Draft amendment to drugs and cosmetics rules to license science based botanicals, phytopharmaceuticals as drugs in India. J Ayurveda Integr Med. 2013;4:245–6.
8. Arun Bhatt, Phytopharmaceuticals: A new drug class regulated in India, Perspect Clin Res. 2016 Apr-Jun; 7(2): 59–61.
