Yangın, maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan yanma reaksiyonlarının neden olduğu bir afettir. Boya ve kaplama sektörü açısından yangınları ikiye ayırabiliriz:
1) Selülozik yangınlar;
tutuşma kaynağı kağıt, ahşap, kumaş gibi materyaller.
2) Hidrokarbon yangınları;
tutuşma kaynağı petrol, gaz ve kimyasallar. Hidrokarbon yangınlarında sıcaklık çok yüksektir ve sıcaklık artışı çok hızlı gerçekleşir. Bu tür yangınlarda tipik olarak sıcaklıklar ilk 5 dakika içinde 1000°C (1830°F)’yi aşar.
Malzemelerin birçoğu, doğası gereği, yangının yıkıcı etkilerine karşı dayanıklı değildir ve bu yüzden yangın korumasına ihtiyaçları vardır.
"Çelik”, çeşitli malzemeler arasında yangından en çok korunan yapı malzemesidir. Farklı yapılarda oluşabilecek farklı yangın tipleri ve standartlarından dolayı doğru ürünü seçmek çok önemlidir.
Yüksek binalar, ticari binalar, havaalanları ve ulaşım merkezleri, köprüler, stadyum ve spor kompleksleri gibi yapıların dış ortama açık yerleri (dış iskelet gibi), iç yapı elemanları ve acil çıkış yolları gibi mimari uygulamalarını içeren yapısal çevrede, genellikle selülozik, bazen de hidrokarbon yangını koruması gerekir.
Kimya tesisleri, rafineriler, nükleer enerji tesisleri, LPG/LNG işleme tesisleri, petrokimya ve petrollü veya yağlı kum tesisleri gibi yapılarda bulunan tanklar, boru tesisatı, ekipman ve elemanları içeren endüstriyel tesislerde hidrokarbon, selülozik ve bazen de jet yangını koruması gerekebilir.
Uçmaz yağ ve yakıt platformları, açık deniz LNG terminalleri, yüzer yağ ve yakıt üretimi ve depo tankları (örn.FPSO’lar) gibi yapılarda bulunan yapı çeliği, yangın ve patlama duvarları, güverte altı, borular ve benzeri bölgelerin bulunduğu açık deniz tesislerinde hidrokarbon ve jet yangını koruması gerekebilir.
Hidrokarbon Yangınlarında Ne Olur?
Yangın sırasında, korunmamış çelikte çok hızlı bir sıcaklık artışı görülür. Chartek ürünleri belirlenen süre zarfında çeliğin kritik kor sıcaklığına ulaşmasını geciktirir. Kritik kor sıcaklığı, çeliğin yük taşıma kapasitesini yitirmeye başladığı sıcaklıktır ve çeliğin kalitesine ve taşıdığı yüke bağlı olarak değişir.
International® Chartek ürünleri, tüm hidrokarbon ve jet yangını ihtiyaçlarını karşılayacak çözümler sunar. 1970’lerde NASA’nın uzay projesi sonucunda ortaya çıkan Chartek dünyanın ilk epoksi intumescent pasif yangın koruma ürünüdür.
O dönemde kullanılan çimento bazlı ürünler açık denizdeki ağır korozif şartlara karşı dayanıklı olmadığı için petrol sanayisinin ihtiyaçlarına tümüyle uyum sağlayan Chartek teknolojisi, petrol ve gaz endüstrisinde en çok kullanılan epoksi pasif yangın koruması haline geldi.
Chartek, dünyanın önde gelen petrol devlerinin de bir numaralı tercihidir. Chartek ürünleri güvenlik tehlikesi taşıyan aşağıdaki yapıları korumak için kullanılabilir; • Yapısal çelik, • Yangın ve patlama bölümleri (yangın duvarları, güverte altları, su geçirmez bölmeler vs.),
• Proses boru işleri ve destekleri
• Tank (duvarları ve yastıkları/etekleri)
• Taşıma modülleri, • Dalgakıran
• Geçici sığınak alanları
• Alev kuleleri
• Helikopter platformları
• Acil kapanma vanaları
• Kontrol odaları.
Yangın Koruması Altında Korozyon Koruması (CUF)
Çimento bazlı pasif yangın koruma ürünlerinin çatlayarak veya koparak yangın korumasının altında korozyon oluşumuna yol açtığı bilinir (CUF- Corrosion under fireproofing). CUF, koruyucu tabaka altındaki çelik yüzeyde korozyona sebep olur ve çeliğin yapısal bütünlüğünü kaybetmesine yol açar.
Eğer bakımı yapılmazsa kopan parçalar çevredeki masum insanlara ciddi zarar verebilir. Bu tip malzemelere kıyasla Chartek ürünlerinin güçlü epoksi teknolojileri su girişine karşı dirençli, darbeye dayanıklı ve neredeyse hiç bakım gerektirmeyerek uzun vadeli korozyon koruması da sağlar.
Chartek® ürünlerinin bakım maliyetleri, sıradan yangın koruma ürünlerine kıyasla çok daha düşüktür.
Şantiye Dışı Uygulamalar için İdeal
Chartek® ürünleri çimento bazlı ürünlere kıyasla, daha kolay uygulanır. Modüler inşaat projelerinde ve şantiye dışı uygulamaya uygunluğu sayesinde (boyahane) üretimde verimliği arttırır. Sprey, mala veya precast teknikleriyle uygulanabilir ve karmaşık şekillerde basit ve etkili bir şekilde kontur çekilebilir.
Hızlı sertleşme özelliği sayesinde istenilen kalınlığa kolayca erişilebilir. Chartek ürünleri sert, dayanıklı, darbe ve vibrasyona karşı dirençli olup aynı zamanda yapılara fazla yük bindirmez. Chartek® için kullanılan patentli ürünümüz HK-1 mesh kolayca uygulanabilir, şekillendirilebilir ve uygulamada metal dübellere ihtiyaç yoktur.
Performansı Garanti Etmek için Titizlikle Test Ediliyor
Chartek®, günümüzde üçüncü parti kuruluşlar tarafından en çok test edilmiş olan epoksi intumescent üründür. Ürün kalitesi aşağıda bulunan kurumlar tarafından test edilmiştir:
• NORSOK,
• BAM,
• American Bureau of Shipping,
• Bureau Veritas,
• GOST,
• Underwriters Laboratories,
• Det Norske Veritas,
• GASAFE,
• Lloyd’s Register of Shipping. ISO 22899 jet yangını testini geçmiştir.
Melih Ataman
Tank Kaplamaları ve Yangın Boyaları İş Geliştirme Müdürü
International® Koruyucu Sanayi Boyaları - AkzoNobel
