Dünya basınında bir süre önce gündem yaratan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Çin lideri Şi Cinping arasında geçen “ömür uzatma” diyaloğu, insan yaşam süresinin gerçekten 150 yıla kadar çıkıp çıkamayacağı tartışmalarını yeniden gündeme taşıdı.
Üsküdar Üniversitesi Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü Biyogüvenlik Anabilim Dalı Başkanı, Moleküler Biyoloji ve Genetik Uzmanı Prof. Dr. Kaan Yılancıoğlu, insan ömrünün 150 yıla ulaşmasının Batı’dan önce Asya ülkelerinde mümkün olabileceğini belirtti.
“Batı’da regülasyonlar çok sıkı, Asya’da ise bilimsel deneyler daha esnek yürütülüyor. Genetiği değiştirilmiş ilk insanlar Çin’de doğdu. Bu nedenle 150 yıllık yaşam hedefi ilk olarak Çin gibi ülkelerde gerçekleşebilir.”
İnsan Ömrü 70 Yılda İki Katına Yaklaştı
Yılancıoğlu, son 70 yılda insan ömründe büyük bir artış yaşandığını vurgulayarak şöyle konuştu:
“1950’li yıllardan bu yana ortalama yaşam süresi 50’li yaşlardan 80’li yaşlara çıktı. Organ dayanıklılığı ve biyoteknolojik gelişmeler dikkate alındığında, insan ömrünün 150 yıla kadar uzayabileceğini gösteren bilimsel bulgular mevcut.”
Organ nakillerinin bugüne kadar ömrü uzatmada önemli rol oynadığını belirten Yılancıoğlu, ancak kalıcı çözümün genetik mühendislik ve hücresel yenilenme teknolojilerinde olduğunu söyledi.
“Uzun Yaşamak Değil, Sağlıklı Yaşamak Önemli”
Uzun yaşam araştırmalarının artık yalnızca ömrü değil, yaşam kalitesini hedeflediğini ifade eden Prof. Dr. Yılancıoğlu:
“Longevity yani uzun ama kaliteli yaşam bilimi giderek önem kazanıyor. Artık mesele sadece yaş almak değil; kalp, beyin ve hücre sağlığını koruyarak sağlıklı yaşlanmak. Bu alanda kendini denek haline getiren isimler bile var. Brian Johnson her gün 2.000’in üzerinde test yaparak vücudunu izliyor.”
Organ Naklinden Genetik Yenilenmeye
Yılancıoğlu, gelecekte bireylerin kendi kök hücrelerinden organ üretme dönemine gireceğini belirtti:
“IPS teknolojileriyle bireyin kendi hücresinden organ üretmek mümkün hale geliyor. Böylece başkasının organını almak yerine kendi organımızı yeniden üretebileceğiz.”
Ayrıca genetiği değiştirilmiş hayvanlardan organ nakli çalışmalarının da hızla ilerlediğini söyleyen Yılancıoğlu, “Domuzlarda insan bağışıklık sisteminin reddettiği proteinler genetik olarak silindi. Bu organlar yakında insanlara nakledilebilir hale gelecek.” dedi.
150 Yıllık Yaşam 50 Yıl Uzakta
İnsan ömrünün 150 yıla ulaşmasının 2030’da değil, önümüzdeki 50 yıl içinde mümkün olabileceğini belirten Yılancıoğlu:
“2030 için erken. Ancak bugün doğan çocuklar bu gelişmelere tanık olacak. Bizim kuşağın sınırı 100 yaş civarı olsa da, yeni nesil 150 yılı görebilir.”
Genetik Devrim Hızla Geliyor, Sağlıkta Onay Süreci Yavaş
CRISPR ve Prime Editing gibi gen düzenleme teknolojilerinin, insan ömrünü uzatmada çığır açacağını vurgulayan Prof. Dr. Yılancıoğlu, sağlıkta regülasyonların ilerlemeyi yavaşlattığını da ekledi:
“Bozuk genleri onarabiliyoruz ama bir tedavinin klinik uygulamaya geçmesi 5–15 yıl sürüyor. Yapay zekâ hızla gelişiyor çünkü regülasyon yok. Ancak sağlıkta etik ilkeler ve onay süreçleri nedeniyle ilerleme daha yavaş gerçekleşiyor.”
“150 Yıl İlk Olarak Çin’de Görülebilir”
Yılancıoğlu, Putin–Şi arasındaki “ömür uzatma” diyaloğunun sadece bir sohbet değil, biyoteknolojik bir mesaj olduğuna da dikkat çekerek, “Biyoteknoloji Asya’da daha hızlı gelişecek. Batı, etik ve yasal sınırlamalar nedeniyle geriden gelecek.” dedi.
